پرورش قناری

پرورش قناری

تغذيه :
اصلی ترين دانه مصرفی که می‌ايست هميشه در اختيار قناری قرار گيرد تخم کتان است. تخم کتان دانه‌ا‌ی مقوی و پرانرژی است ولی اين دانه به تنهايی نمی‌تواند تمامی نيازهای يک موجود زنده را برآورده سازد بنابراين برای بر طرف شدن اين نيازها می‌بايست دانه‌ها و سبزيجات و مکمل‌های ويتامينی و پروتينی گوناگونی را تهيه و در اختيار پرنده قرار دهيد . دانه هايی نظير ارزن - شلغم - کلم - کاهو خرفه - ترب و شاهدانه. سبزيجات و ميوه هايی نظير برگ کاهو- ترب - اسفناج - کرفس - گشنيز - کلم - کدو - سيب - هويج - هلو و ليمو شيرين از منابع مهم کربوهيدراتها، چربيها، پروتينها و ويتامينها به حساب می آيند.
بخش ديگری از غذای قناری که بصورت دستی تهيه می شود مخلوطی است از تخم مرغ و آرد سوخاری بعلاوه شير خشک، پودر جوانه گندم و سبوس گندم که دان نرم ناميده می شود. ممکن است ارزش غذايی دانه ها به مرور زمان و برحسب شرايط نگهداری تغيير کرده و کاهش يابد بنابر اين چهارمين بخش مواد غذايی افزودنی‌هايی مانند مکملهای پروتينی و ويتامين ها می‌باشند که برای جلوگيری از کمبود احتمالی آنها در خوراک پرنده مورد استفاده قرار می گيرند.

انواع دانه های مورد استفاده برای قناری
دقت در تنظيم يک رژيم غذايی متعادل و استفاده از دانه های مخلوط و رعايت اعتدال در خوراندن آن، موجب می‌شود تا ضمن استفاده پرنده از خواص مفيد دانه ها، به عوارض ناشی از مصرف زياد آنها نيز مبتلا نگردد. بهتر است برای اين منظور از ظروف انگشتی مخصوصی که در فروشگاهها نيز وجود دارد استفاده کرده و در هر نوبت يک قاشق چايخوری از دانه مورد نظر به قناری داده شود.

1.دانه‌ها با طبيعت گرم :
تخم کتان که به دانه قناری مشهور است طبيعتی گرم دارد و حاوی انواع ويتامين و ترکيبات کربو هيدرات و املاح معدنی می‌باشد. تخم شلغم طبيعتی گرم داشته و سرشار از ويتامين C و املاح معدنی و ضد چاقی بوده و برطرف کننده سرماخوردگی و آسم می‌باشد.
تخم منداب طبيعتی گرم دارد و سرشار از املاح معدنی بوده و مانع از پيچيدن تخم در شکم قناری می‌شود.
تخم گشنيز طبيعتی گرم داشته و اشتها آور و ضد انگل است . تخم شاهدانه طبيعتی گرم دارد. پرچرب و محرک است و بهتر است در جيره غذايی قناری کمتر وارد شود.
تمامی اين دانه‌ها برای قناريها قابل استفاده می‌باشند اما اگر توازنی بين مخلوط اين دانه‌ها وجود نداشته باشد ميتواند موجب بيماری پرنده گردد.

۲.دانه‌ها باطبيعت سرد:
تخم ارزن طبيعتی سرد و خشک دارد و دانه‌ايی است قليايی و سرشار از پروتئين و منبعی غنی از ويتامين A و فسفر و املاح معدنی گوناگون. تخم کاهو که طبيعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی غنی، تامين کننده آهن، اشتها آور، ضد يبوست و بر طرف کننده برونشيت است.
تخم خرفه طبيعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی بوده و خاصيت تميز کنندگی دستگاه گوارش و ضدانگل روده را دارد.تخم کلم قمری طبيعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی مفيد بوده و يک پاک کننده موثر است تخم اسفرزه نيز دارای طبيعتی سرد بوده و حاوی املاح معدنی و ويتامين های مختلف می‌باشد.

۳. دانه‌ها باطبيعت معتدل:
تخم چغندر يک دانه معتدل می‌باشد و سرشار از ويتامينها و املاح معدنی بوده و خاصيت پاک‌کنندگی دارد.


خواص ميوه‌ها و سبزيجات در استفاده از سبزيجات و ميوه‌ها بايد توجه داشت که قبل از استفاده، آنها را کاملا شسته و تميز کرده و ورطوبت آنها گرفته شود. سبزيجات و ميوه‌ها بايد بدون لک بوده و مانده و پلاسيده نباشند.ميوه‌ها و سبزيجات را ميتوان هفته ای يک تا دو بار در جيره غذايی قناريها استفاده کرد. جوانه‌ها کامل‌ترين و حيات‌بخش‌ترين غذاها هستند. دانه‌ها در هنگام جوانه زدن، ‌مملو از ويتامينها و پروتئين‌ها، املاح معدنی غنی، کربوهيدراتها و قندهای طبيعی‌شده و برای مصرف قناريها و مخصوصا جوجه‌های يکماهه بسيار مفيد هستند. مصرف سبزيجات و ميوه های تازه نيز در جيره غذايی قناری بايد وجود داشته باشد اما طبق يک برنامه منظم.
در اين بخش درباره خواص و طبيعت بعضی از سبزيجات و ميوه‌ها توضيح ميدهيم:
برگ کاهوی بدون رطوبت تامين کننده کلسيم و آهن و اشتهاآور و ضديبوست می‌باشد. برگ کاهو طبيعتی سرد دارد.
برگ تازه و جوان اسفناج، طبيعتی معتدل داشته و تامين کننده آهن و ضد يبوست می‌باشد.
برگ و ساقه کرفس نيز طبيعتی گرم داشته و حاوی سديم، پتاسيم و کلسيم می‌باشد و به مقدار کم به قناريها داده می‌شود.
برگ گشنيز تازه طبيعتی سرد داشته و حاوی ويتامين C و A و املاح معدنی می‌باشد.
برگ تيزک شاهی نيز طبيعتی گرم دارد و حاوی ويتامين C، کلسيم و يد بوده و ضد آسم می‌باشد.
برگ تيزک آبی نيز همان خاصيت تيزک شاهی را دارد اما مقدار يد آن بيشتر می‌باشد و در درمان برونشيت و آسم بسيار مفيد است .
سيب درختی شيرين طبيعتی معتدل دارد و سرشار از ويتامينهای گوناگون بوده و در درمان يبوست و اسهال مفيد است.
گلابی طبيعتی معتدل داشته و مملو از ويتامين‌ها و املاح معدنی می‌باشد.
پرتقال شيرين طبيعتی معتدل دارد و حاوی ويتامين C و املاح معدنی می‌باشد و در بهبود و درمان بيماری آسم و سرماخوردگی و برونشيت ميتوان از آن استفاده کرد.
هويج تازه طبيعتی گرم دارد و سرشار از ويتامين A و املاح معدنی و رنگدانه است که جلا دهنده‌های قناری می‌باشد.

نور
نور مهمترين عامل برای به بلوغ رسيدن، رشد و توليد مثل و شروع و پايان پرريزی قناری‌ها می‌باشد. اگر ارزش نوردهی صحيح و مناسب بيش از يک تغذيه خوب نباشد کمتر هم نخواهد بود بنابراين چگونگی نور دادن در فصول مختلف سال يکی از عواملی است که در موفقيت شما نقش بسزايی دارد. همانطور که طول روز از ابتدای فصل تابستان تا انتهای فصل پاييز سير نزولی در پيش می‌گيرد در فصل زمستان و بهار سير صعودی خواهد داشت در نتيجه می‌توان اختلاف اين کاهش و افزايش را محاسبه نمود. اين اختلاف حدودا زمانی معادل پنج ساعت است، با دانستن اينکه کوتاهترين روز سال حدود ده ساعت و بلندترين روز سال تقريبا پانزده ساعت به طول می‌انجامد، نتيجه می‌گيريم که برای جلوگيری از خستگی مفرط در طول دوران توليد مثل نبايد پرنده‌ها روزانه بيش از پانزده ساعت بيداری داشته باشند و به آرامش و استراحت نيز نياز دارند. نکته مهم ديگری که بايد مد نظر داشته باشيد چگونگی نور دادن يا کاهش و افزايش زمان نوردهی است . همانطور که با تغيير فصل از تابستان تا اواخر پاييز بتدريج زمان نوردهی کاهش می‌يابد برای افزايش آن و به بلوغ رسيدن پرنده‌ها بايد پنجاه روز قبل از جفت اندازی به اين کاراقدام نماييد. روش کار به اين گونه است که هفته اول يک ربع و هفته دوم نيم ساعت و هفته‌های سوم و چهارم و پنجم يک ساعت برای هر هفته و در دوهفته پايانی به ترتيب نيم ساعت و يک ربع به زمان نوردهی افزوده می‌شود و در صورتی که بخشهای ديگر را به خوبی مديريت کرده باشيد از چهل وپنجمين روز بعد از شروع نوردهی پرنده‌های نر و ماده همگی آمادگی خود را برای توليد مثل نشان خواهند داد.


دمای محيط
نقش دما حفظ مقاومت پرنده در مقابل بيماريهاست کاهش وافزايش دما باعث بوجود آمدن مشکلاتی می‌گردد و هر دو صورت آن را استرس می‌نامند بعلاوه اينکه دما همانند تغذيه و نور در شروع تولک رفتن و پايان آن نقش خاص خود را ايفا می‌کند. حداکثر دمای مناسب محيط 35 درجه سانتيگراد و حداقل 18 درجه سانتيگراد دمايست که می‌توان پرنده را با آرامش خيال نگهداری نمود. 35 درجه دما برای تولک رفتن و 18 درجه برای قطع کامل پرريزی مناسب است اما فصل توليد مثل زمانيست که کاهش و افزايش دما پذيرفتنی نيست وپرنده احساس راحتی و زندگی طبيعی و آرام را نخواهد داشت. بنابر اين دمای مناسبی که پرنده می‌تواند دوران توليد مثل را در آن دما به راحتی پشت سر بگذارد بين 21 تا 24 درجه سانتيگراد است.

بهداشت
يکی ديگر از ارکان مهم در مديريت گله‌ها حفظ نظافت و بهداشت می‌باشد بنابر اين مسائلی که بايد مورد توجه پرورش دهنده و مدير خوب قرار داشته باشد نکاتی است که در زير به آنها اشاره می‌شود:
1- شناخت عوامل بيماری‌زا و حذف آنها
2 شناخت نکات بهداشتی و رعايت آنها
3- شناخت آنتی بيوتيکها و ويتامين‌ها و روش مصرف آنها
4- شناخت چرخه زندگی و نياز‌های پرنده ای که نگهداری می‌کند
قناری‌های آزاد در طبيعت دوست دارند که بر روی چمن‌های مرطوب غلت بزنند و بدين ترتيب خودشان را تميز کنند. در برخی از موارد به علت طولانی شدن فواصل بين آب‌تنی ممکن است برخی از پرنده‌ها ميل به آب تنی را از دست بدهند و يا جوجه‌هايی که برای اولين بار با ظرف آب‌تنی آشنا می‌شوند ممکن است رغبتی به اين کار نشان ندهند. اما کلاً آب‌تنی خصوصا در فصول گرم سال و هنگام پرريزی بسيار ضروری است. چرا که موجب تحريک رشد سريع پرهای جديد می‌گردد. آب تنی پرنده ماده در اواخر دوران خوابيدن بر روی تخم‌ها باعث مرطوب شدن سطح پوسته آن شده و ضمن کاهش از دست رفتن آب موجب خروج راحت تر جوجه از تخم می‌گردد. بعد از استحمام پرنده به آراستن خود می‌پردازد. پرهای خود را پوش داده می‌لرزاند و با نوک خود آنها را مرتب می‌کند. سپس به کمک منقارش مواد چربی مترشحه از غده خاصی که در بالای محل اتصال دم به بدنش قرار دارد و اوروپيژيال (Uropygial) ناميده می‌شود را روی کليه پرهايش می‌مالد. اين روغن باعث براقی پرهای قناری شده و به عنوان يک ماده محافظ طبيعی عمل می‌کند. بعضی از پرنده‌های دست آموز عادت به استحمام در زير شير آب ظرفشويی آشپزخانه دارند و از ريزش جريان آب بر روی بدنشان بسيار لذت می‌برند. از اينرو بسيار طبيعی است که با شنيدن صدای جريان آب به سوی ظرفشويی پرواز کنند. يکی از راه‌ها آشنا کردن پرندگان با ظرف آب تنی گذاشتن برگ کاهوی مرطوب در کف قفس است تا پرنده خود را بر روی آن ماليده و پر و بالش را تميز نمايد. راه ديگر گذاشتن يک قطعه يخ بر روی قفس و قرار دادن ظرف آب تنی (با مقدار کمی آب) در زير آن بر روی کف قفس است تا با آب شدن يخ و چکيدن قطرات آب پرنده نسبت به آب‌تنی تحريک شود. همچنين می‌توان ظرفی حاوی آب با درجه حرارتی حدود دمای اتاق و با عمقی کم به طوری که پرنده بتواند داخل آن آب تنی کند کف قفس قرار داده تا پرنده درون آن استحمام نمايد.
پس از استحمام به علت ريختن آب بر روی کف قفس خشک کردن و يا تعويض پوشش کف آن ضروری می‌باشد.

پرورش و جوجه‌کشی:

دوران جنينی
زندگی درون تخم دوران جنينی ناميده می‌شود و سيزده روز طول می‌کشد , پس از سيزدهمين روز و در ابتدای روز چهاردهم جوجه پوسته تخم را شکسته و از آن بيرون می‌آيد و دوران زندگی جديد خود را که دوره رشد نام دارد آغاز می‌کند .
دوران رشد
دوره رشد جوجه قناری حدود 60 روز طول می‌کشد ولی تنها 25 تا 30 روز از اين دوره دوماهه را توسط والدين تغذيه می‌شود در اين مدت کوتاه رشد جوجه چنان سريع است که تقريبا به چهل برابر وزن خود در زمان تولد می‌رسد . روزهای باقيمانده از اين دوران برای کسب تجربه نسبت به محيط اطراف - رويش کامل پرها و استقلال برای ادامه حيات پرنده جوان بسيار حساس و ارزشمنداست.

دوران بلوغ
پس از 60 روزگی وشروع مرحله سوم، پرريزی و تولک رفتن پرنده جوان آغاز می‌شود. اين پرريزی منحصرا پرهای تنه پرنده را شامل می‌شود ولی پرنده پرهای پرواز خود را از دست نمی‌دهد در اين هنگام رشد جسمی و محسوس پرنده پايان يافته و پرنده مرحله جديد زندگی خود را که اصطلاحا عقل‌رس شدن است آغاز می‌نمايد. پرنده جوان رفتار‌های اجتماعی و شرايط زندگی گروهی را در اين دوران فرا می‌گيرد. همچنين رشد غدد تناسلی در اين دوران شروع و تا بلوغ کامل پرنده ادامه می‌يابد. سن بلوغ معمولا بر حسب نژاد‌های مختلف بين 6 تا 8 ماه است ولی ديده شده که در نژادهای سبک نظير قناری‌های رنگی پرنده در 5 ماهگی هم قدرت توليد مثل به دست می‌آورد.

دوران توليد مثل
در اين دوره قناری‌های نر و ماده با رفتارهای خود آمادگی خود را برای توليد مثل نشان می‌دهند ماده‌ها بيقراری می‌کنند و نرها با ولعی خاص به آواز خوانی مشغول هستند. در اين زمان وبعد از جفت‌اندازی پرنده‌هايی که خود زمانی نيازمند مراقبت بودند به مراقبت از جوجه‌های خود می‌پردازند. با اولين سری تخم‌گذاری پرنده نر و ماده کم تجربه، همانند والدين خود کسب تجربه می‌کنند و مرحله جديد را می‌آموزند. بنا بر اين بهتر است يکی از جفتها را مسن‌تر و کار کشته‌تر انتخاب کنيد تا هم شما و هم جفت کم تجربه دردسر کمتری را برای بزرگ کردن جوجه‌ها تحمل نماييد.
 

پر ريزان (تولک):
پر ريزان را نمی‌توان به عنوان بيماری تلقی نمود بلکه پديده ای است طبيعی که در آن پرهای قديمی ريخته و توسط پرهای جديد جايگزين می‌شوند. اما پرنده در زمان تولک رفتن نسبت به بيماری‌ها بسيار ناتوان است. بروز بيماری نيز اختلالاتی در امر پرريزان بوجود خواهد آورد. پرنده در وضعيت پرريزان طبيعی آواز نمی‌خواند. پس از تعويض پرهای پوشش بدن پرهای کوچک عوض می‌شوند. هنگامی که پرهای پرواز در بالها و پرهای هدايت در دم نو گشتند پرنده شروع به تعويض پرهای بزرگ خود خواهد کرد. تولک رفتن در فاصله اواخر مرداد تا اوايل مهر ماه انجام می‌شود. پرنده بايد ظرف مدت ۶ الی ۸ هفته پرهايش را کاملا تعويض نمايد. در صورتی که اين مدت زمان بطور محسوسی به درازا انجامد سوخت و ساز بدن پرنده صحيح انجام نگرفته و خلاصه ايرادی در امر نگهداری وجود داشته است. تنظيم و تصحيح اين مسئله از امروز به فردا ميسر نمی باشد. الگوی ريختن و درآمدن پرها به اين صورت است که از ناحيه سر شروع شده و بعد گردن و تنه و پاها و بالاخره در آخر دم و بالها را شامل می‌شود. اين امر پرواز پرنده را محدود کرده و يک بار اضافی بر روی متابوليسم بدن پرنده می‌باشد. بعضی وقت‌ها تولک رفتن بی موقع پرنده می‌تواند ناشی از قرار گرفتن پرنده در معرض گرمای شديد باشد. البته گاهی نيز به علت ترس و يا مصرف دانه‌های نامناسب بروز می‌کند. در اين مواقع بايد پرنده را از منابع گرمازا و رادياتور‌ها دور نمود و غذای او را چک کرده تا از نظر ترکيب و کيفيت مناسب باشد.

تغذيه زمان تولک:
لازمه پرريزان منظم و نرمال تغذيه صحيح و متنوع توام با ويتامين‌ها و املاح معدنی و مواد ديگر است. اما به هر صورت می‌توان پرنده را برای پشت سر گذاردن پر ريزان بد و ناقص کمک کرد. برای اين منظور ميتوانيد از موادی نظير آويزانول (Avisanol) و ويتالينوکوئل (Vitalinoquell) و يا داروهای تقويتی ديگر مخصوص تولک رفتن استفاده کرده و به آب و خوراک آنها اضافه نماييد. همچنين غذاهای آماده و مناسبی برای جايگزين شدن سريع پرها در بازار‌های بين المللی موجود است که می‌توان تهيه و مصرف نمود. جهت تقويت پرنده می‌توان روزانه يک قطره روغن ماهی به غذای او اضافه نمود. ولی بايد توجه داشت که مقدار دانه آغشته به روغن آنقدر کم باشد که در طی ۱۲ الی ۲۴ ساعت مصرف شود.
همچنين ميزان کمی ويتامين E نيز به جيره اضافه شود تا دچار اختلالات توليدمثلی نشود. در عين حال بايد مراقب بود تا مبادا پرنده بيش از حد چاق شده و زير پوست شکم و بالطبع ساير نواحی بدن چربی ذخيره شود. ممکن است پس از هربار تولک رفتن پرنده قدرت و ميزان خواندنش کمتر شود که در اين رابطه کار اساسی نميتوان انجام داد. بجز اينکه رژيم غذايی او چک شده تا بيش از حد چرب يا پر انرژی نبوده و باعث چاق و تنبل شدن پرنده پرنده نگردد.
بطور کلی وقتی پرنده‌ها تولک می‌روند يک سری فعل و انفعالات سوخت و سازی (آنابوليکی و متابوليکی) در بدن به وقوع می‌پيوندد که در اکثر موارد موجب می‌شود ضايعات جزيی موجود در اندام‌های مختلف بدن برطرف شده و اندام‌ها و عضو‌های بدن با تجديد قوای دوباره شروع به فعاليت کنند. شايد تا حدودی بتوان آن را به روند خزان درختان در فصل پائيز و رويش مجدد در ابتدای بهار تشبيه کرد. البته شدت تغييرت در دوران لک در حد تغييرات درختان به هنگام خواب زمستانی نيست ولی تا حدودی غير فعال شدن و فعاليت مجدد دستگاه توليد مثلی پرنده در طی دوران لک مشابه با روند خزان درختان می‌باشد. به عبارتی همانطور که درخت برگ آفت زده و ناتوانش را با برگ‌های سالم و جوان تعويض ميکند پرنده نيز در ظاهر پرهای شکسته و کهنه خود را با پرهای جديد و سالم تعويض می‌کند. در حين اين روند سلولهای فرسوده و ناتوان دستگاه تناسلی نيز از بين رفته و بعد از لک توسط سلول‌های جديد و جوان فعال جايگزين می‌شوند. بدين ترتيب اگر ضايعات جزيی در دستگاه‌های مختلف بدن از جمله دستگاه تناسلی موجود باشد در طی دوران لک از بين می‌رود.

چند نکته مهم
۱- بهترين زمان برای خريدن قناری برای جوجه کشی و ازدياد نسل پاييز است .
۲- الزاما بايد جفت‌ها حداقل شش هفته قبل از اغاز دوره جفت گيری انتخاب و آماده بهره برداری
شود. در طول اين مدت جفت‌ها در عين حال قادر خواهند بود تا خود را با آب و هوا و شرايط
محيطی موجود وقف داده و با آرامش خاطر جفت‌گيری کنند.
۳- قناری داران با تجربه ترجيح می‌دهند پرنده هايی را جهت جفت‌گيری به کار گيرند که در رده مختلف سنی قرار دارند. مثلا يک نر جوان با ماده‌ای که متجاوز از يک سال عمر کرده است را با هم قرار می‌دهند و يا بالعکس. چون تجربه‌ای که پرنده سالخورده داره موجب ميشه تا مراحل جفت‌گيری به آسانی طی شود.
۴- به طور معمول می‌توان دو جوجه کشی در سال را حد طبيعی دانست.
در هنگام خريد برای شناسايی جنس و قدرت باروری پرنده:
پرنده را گرفته و با دهان به پرهای ناحيه شکم قناری بدميد يک پرنده سالم نر که آمادگی لازم برای جفت‌گيری را داشته باشد دارای زائده خاصی (spike) در اطراف کلوآک يا ناحيه مقعدی cloaca است که اين زائده به صورت يک برجستگی در پرنده آماده برای جفت‌گيری به وضوح ديده می‌شود. ناحيه شکمی کمی فرو رفته بوده و دارای رنگ گوشت طبيعی می‌باشد.
چنانچه روده‌ها متورم بوده و به وضوح در زير پوست قابل رويت باشد (احتمالا به رنگ قرمز و ملتهب) می‌توان يقين حاصل نمود که پرنده بيمار است. استخوان جناغی بايد کاملا به وسيله عضلات جانبی در ميان گرفته شده باشد و با تماس نوک انگشتان بايد احساس شود که تمامی ناحيه سينه پر و فاقد حفره و فرو رفتگی باشد. چنانچه استخوان جناغ به صورت يک استخوان تيز بيرون زده باشد نشانه بارزی از لاغری مفرط پرنده است که چنين پرنده‌ای را می‌توان بيمار و نامناسب تشخيص داد.
بدن پرنده ماده تا حدی کشيده‌تر بوده و ناحيه مقعد يا کلوآک آن به واضحی پرنده نر نيست چنانچه در ناحيه مزبور برجستگی ديده شود بيشتر متوجه دم پرنده است.