جوجه کشی قرقاول،پرورش قرقاول

قرقاوُل کلمه ای ترکی است و نام يک نوع پرنده می باشد. قرقاول پرنده‌ای است که به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن باشکوهش از ساير ماکيان متمايز می‌شود. اين پرنده يکی از عجيب‌ترين پرندگان جهان است. در ۲ يا۳ هفته اول زندگی يک جفت پنجه روی هر بال اين پرنده وجود دارد. قرقاول‌ها روی درختان زندگی می‌کنند و انواع بالغ از برگ‌های درختان، حشرات، تمشک، دانه‌ها و ميوه‌های جنگلی تغذيه می‌کنند و افزايش و کاهش ميوه‌های جنگلی و حشرات در جمعيت اين پرنده موثر است. پس از خوردن يک غذای کامل، وزن آن‌ها آن‌قدر سنگين می‌شود، که پرواز برايشان بسيار دشوار می‌شود. قرقاول را در زبان انگليسی Pheasant ودر زبان فرانسوی Faisan ودر زبان عربی « الفزان» و « طائر التدرج » گويند. اين پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود. پروازش پرتوان و آغاز آن پرسر و صداست. در ارتفاع کم پرواز می‌کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است .

 زيستگاه

زيستگاه اين پرنده در جنگل‌های مرطوب، بوته‌زارهای تمشک و درختان پهن برگ يا خزان‌کننده‌است که در زير بوته‌های آن‌ها آشيانه می‌کند. قرقاولها وابستگی زيادی به جنگل‌های و بوته‌زارها دارند آنها معمولاً در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم‌درخت و کشتزارها به تغذيه می‌پردازند .

 جنس و نر و ماده

جنس نرو ماده اين پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زيرگونه جنس و سن تغيير می‌کند. نرهای بالغ پروبال رنگين و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تيره براق است. در قرقاول‌های ماده رنگ پرها نخودی تيره با لکه‌های قهوه‌ای زياد به رنگ محيط اطراف است که باعث می‌شود در دوران طولانی خوابيدن روی تخم‌ها و زمان پرورش جوجه‌ها از ديد دشمنان پنهان بماند. در جنس نر سروگردن غالبا به قرقاولهای نابالغ از لحاظ دم شبيه به کبک و دارای دمهای کوتاه هستند و از اين لحاظ بايستی آنها را با کبک‌ها حتی زمانی که همراه قرقاولهای بالغ ديده می‌شوند تشخيص داد. اين پرنده سالانه 12 تخم در اواسط ارديبهشت ماه به جا می گذارد و مدت نشستن روی تخم ها نيز حدود 20 روز است .

 شکل ظاهری قرقاول

قرقاول نظير مرغ و خروس وانواع بوقلمون جزو ماکيان تقسيم بندی شده و به اين ترتيب از نظر مشخصات ظاهری وفيزيولوژيکی کم وبيش تمام خصوصيات گروه ماکيان را دارند. قد پرنده به اندازه مرغ وخروس معمولی بوده ولی پرهای دم در قرقاول رشد بسيار زيادی کرده، به طوری که در برخی از نژادها، طول دم به۵/۱ متر می رسد وبدين گونه درازای پرنده از سر تا دم به دو متر هم می رسد. ارتفاع قرقاول‌ها از ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر است. بلندی پرهای دم را در هنگام پرواز می توان به خوبی تشخيص داد زيرا که در اين موقع دم وضعيت خاص ومشخصی را به خود می گيرد. وزن قرقاول‌های بالغ بين دو تا سه کيلوگرم است وتنها در يکی از نژادها که به غول قرقاول يا آرگوس معروف است وزن پرنده به پنج تا شش کيلوگرم می رسد. رنگ پر وبال پرنده در نرها رنگين ودر ماده‌ها خاکستری مايل به قهوه ای است. سر پرنده کوچک بوده ودارای منقاری کوتاه وخميده می باشد. سوراخ بينی ظريف بوده وبه وسيله پرهای رنگين پوشيده شده است. پاها لخت بوده، اما بلندی ولختی پاهای طاووس را ندارد.

 تاريخچه پرورش قرقاول 

جانورشناسان معتقدند که زيست گاه اوليه قرقاول مشرق زمين ومخصوصاً قفقاز وسواحل دريای خزر است واين موضوع از قديم مورد تأييد دانشمندان بوده است به طوری که شاردن معروف در جلد دوم سفرنامه خود می نويسد: « آن چه که در دهانه رودخانه ايونی در مجاورت دريای سياه کاملاً مطابق نوشته‌های مورخين باستان يافتم، قرقاول‌های شکيل وعظيم آن است که از حيث لطافت در سرتاسر آفاق بی نظير است وبه نظر من چنان پرندگانی با چنين گوشت مطبوع وذائقه نواز در هيچ جای جهان پيدا نمی شود...». صرفنظر از نوشته شاردن توجه به نام Faisan نشان می دهد که از کلمه Phase فاز مشتق شده که نام رودخانه ای است که از کوه‌های قفقاز سرچشمه می گيرد و امروزه به نام محلی فاکزFachs ناميده می‌شود ودر گرجستان امروزی جاری است که در قديم به آن کلشيد می گفته اند وپيداست که نام علمی قرقاول معمولی Ph.Colchicus از نام آن گرفته شده است. مارسيال Martial دانشمند وشاعر يونانی در نوشته‌های خود ذکر می‌کند که قرقاول برای اولين بار از قاره آسيا به يونان برده وسپس از آن جا به ساير کشورهای ديگر منتقل شده است. مورخ مذکور می نويسد که آرگونوت Argonaute قهرمان افسانه ای يونان در سفرهايی که با کشتی معروف وتاريخی خود Argo به نقاط مختلف جهان کرد، موفق شد قرقاول را به همراه حيوانات شگفت آور ديگری به عنوان هديه برای مردم يونان بياورد. امروزه نيز با اين که قرقاول به تمام نقاط دنيا برده شده است ولی پرنده مذکور تنها در مناطق مرطوب ومعتدل وپوشيده از بوته و درخت وجنگل به زاد و ولد پرداخته وبه آسانی پرورش می يابد. بعد از يونانی ها، رومی‌ها جزو اولين ملل اروپايی بودند که به مطالعه اين پرنده پرداختند. در قرون وسطی قرقاول به کشور فرانسه راه يافت وفرانسويان در آغاز بدان خروس ليموژCoq de limoge می گفتند. در اوايل پرورش قرقاول در فرانسه ومتعاقب آن در انگلستان فقط به خاطر استفاده از گوشت لذيذ پرنده بوده است وبه اين ترتيب به زيبايی پرنده توجه چندانی مبذول نمی شد. علت اين امر نيز بيشتر به خاطر علاقمندی شاهان وسرداران آن زمان به خوردن غذاهای خوشمزه و به اصطلاح عادت آنان به پرخوری وشکم پرستی بوده است. آثار موجود نشان می دهد که در اوايل قرن چهاردهم خوردن گوشت قرقاول در فرانسه واروپا متداول گرديد واين علاقمندی به حدی شديد بود که شاهان ترجيح می دادند، پرنده را پس از طبخ با همان پرهای الوان ودم بلند و پاها، بر سر سفره به معرض تماشای مدعوين قرار دهند. شارل هفتم يکی از طرفداران جدی گوشت قرقاول بود ودستور می داد که در تمام ميهمانی‌های رسمی فقط از گوشت پرنده مزبور استفاده شود. در هرحال پيشرفت پرورش قرقاول در اروپا مديون فعاليت‌های شاهانی نظير: هنری چهارم، لويی سيزدهم ومخصوصاً لويی چهاردهم وپانزدهم می باشد. گذشته از مصرف گوشت، علاقمندی بسياری از امپراتوران وسرداران اروپا به شکار وشرکت در مراسم مزبور موجب می گرديد که عده ای از افراد به پرورش چنين پرندگانی مأموريت می يافتند وبه اين ترتيب در ازدياد طبيعی پرندگان و حيوانات شکاری کوشش واهتمام لازم به عمل می آمد. به طور کلی بايد در نظر داشت که تا قبل از سال ۱۸۶۱ ميلادی حداکثر تلاش مأمورين مذکور وهم چنين پرورش دهندگان بر اين بود که از راه طبيعی به ازدياد قرقاول‌ها بپردازند و به اين ترتيب هيچ گاه اقدامی به منظور پرورش دستی پرنده مزبور به عمل نمی آمد، ولی از آن به بعد به خاطر اين که زاد وولد وتکثير قرقاول‌ها تحت کنترل قرار گرفت و بشر موفق گرديد در پرورش اين حيوان دخالتی بيشتر نمايد، کم و بيش نگهداری قرقاول در نزد پرورش دهندگان رواج يافت وفعاليت مزبور نيز به کارهای ديگر دامپروری افزوده شد. اولين کشوری که در اين راه قدم پيش گذارد انگلستان بود، پرورش دهندگان انگليسی به خاطر اين که به تقاضای خريداران داخلی وخارجی اين پرنده جواب مثبت بدهند سعی کردند مراکز نسبتاً بزرگی برای پرورش دستی قرقاول تهيه نمايند وکم وبيش از راه وروش‌های علمی وصحيح برای پرورش اين پرنده پيروی نمايند.

 نژادهای قرقاول 

به طور کلی نژادهای متعدد قرقاول در دو دسته قرار گرفته اند : گروه اول، قرقاول‌های دم دراز هستند که در اين گروه پرهای دم طويل بوده واز چند رديف تشکيل يافته است. تعدادی از قرقاول‌های دسته مذکور حتی قادر هستند پرهای دم را تا اندازه ای به شکل چتر درآورند ولی هيچ گاه اين قدرت به اندازه پرها وچتر طاووس نمی باشد. در اين دسته بسياری از قرقاول‌های عادی و اهلی که امروزه پرورش داده می شوند وهم چنين تعدادی از قرقاول هايی که شکار خوبی برای شکارچيان به شمار می روند قرار دارند و روی هم رفته پراکندگی آن‌ها در دنيا نسبت به دسته ديگر بيشتر است. نژادهای گروه دم دراز در دنيا پراکندگی بيشتری دارند. گروه دوم، قرقاول‌های دم کوتاه هستند که تعداد آن‌ها کم واکثراً در نواحی مرتفع به خصوص در ارتفاعات هيماليا وچين زندگی می نمايند. نژادهای گروه مزبور متعدد نبوده واز جمله بايد قرقاول جنس لوفورا را نام برد .

قرقاول سبز   Green pheasant :

نام علمی آن Phasianus versicolor است وبه آن « قرقاول ژاپنی » نيز می گويند. خاستگاه آن کشور ژاپن بوده و اين پرنده به عنوان پرنده ملی ژاپن به شمار می رود. پرنده نر بر روی سينه پرهای سبز تيره و بر روی گردن پرهای بنفش دارد. لکه اطراف چشم به رنگ سرخ و دم به رنگ سبز ارغوانی است. پرنده ماده از پرنده نر کوچک تر بوده و پرهای آن به رنگ خاکستری با لکه های تيره است. اين پرنده در ژاپن به وفور ديده می شود وتعدادی از آن ها در کنار شهرهای کوچک وروستاها ديده می شوند. تعدادی از اين پرنده به جزاير هاوائی در ايالات متحده آمريکا برده شده اند. اين گونه سه زير گونه دارد که عبارتند از : « قرقاول سبز جنوبی» ، « قرقاول سبز آرام» ، « قرقاول سبز شمالی» .

قرقاول معمولی   Common pheasant : 

نام علمی آن Phasianus colchicus colchicus است. طول بدن آن بين45 تا 55 سانتی متر وطول دم آن 40 سانتی متر است ودر تمامی مناطق انگلستان ديده می شود و از گياهان سبز، دانه وحشرات تغذيه می کند. خاستگاه اصلی آن در ناحيه قفقاز واطراف دريای سياه  بوده و اعتقاد بر اين است که پرنده مذکور پيش از قرون وسطی به جزيره انگليس راه يافته باشد. بال های بلند وعضلات بال قوی دارند، اما علاقه چندانی به پرواز نداشته ودر مسافت های کوتاه پرواز می کنند ودر فصل جفتگيری صورت پرنده سرخ رنگ می شود ورقص زيبايی را آغاز کرده وآواز مخصوصی سر می دهد.پرنده نر دارای رنگ های بديع و بسيار جالبی است، سر وگردن سبز درخشان با تلالو و درخشش طلايی بوده و گاهی در اثر انعکاس نور به آبی بنفش می گرايد. در اطراف چشم و گونه، رنگ قرمز وزنده ای وجود دارد و پرهای دم به رنگ قرمز مسی درآمده است که در اثر انعکاس نور رنگ های جالبی از آن ظاهر می شود .  

قرقاول گردن حلقه ای  Ring neched pheasant :

نام علمی آن Phasianus colchicus torquatus است. از مشخصات ويژه اين قرقاول وجود حلقه سفيد رنگی بر روی گردن پرنده است. پرهای گردن به رنگ بنفش است و اطراف چشم و آويزه گوش آن به رنگ سرخ است. پرهای گردن به رنگ قهوه ای تيره با لکه های سياه است. اين گونه سه زير گونه دارد که عبارتند از : « قرقاول گردن حلقه ای تايوانی» ، « قرقاول گردن حلقه ای چينی » ، « قرقاول گردن حلقه ای تونگينزی » . 

قرقاول طلايی   Golden pheasant :

نام علمی آن  Chrysolophus pictus است ، و به آن «قرقاول چينی» نيز می گويند. خاستگاه آن مناطق کوهستانی غرب چين است. چينی ها به آن «مرغ طلايی» می گويند. طول بدن پرنده نر 90 تا 105 سانتی متر است که دم پرنده دوسوم طول آن را تشکيل می دهد . تاج پرنده نر به رنگ زرد طلايی و پرهای سرتاسر بدن به رنگ سرخ بلوطی است و گردن نارنجی می باشد. پرنده ماده به رنگ خاکستری است . رنگ پاها و منقار در هر دو جنس نر و ماده به رنگ زرد است. پرنده ای با جرأت است اما مشاهده آن در طبيعت کاری دشوار است. شب­ها معمولاً بر روی درختان می خوابد. پرنده ماده 8 تا 12 تخم می گذارد و 22 تا 23 روز بر روی تخم می خوابد .

قرقاول ليدی آمهرت   Lady Amherst s pheasant :

نام علمی آن Chrysolophus amherstiae است. خاستگاه آن جنوب غرب چين ، تبت و ميانمار است. طول بدن آن 100 تا 120 سانتی متر است که از آن ميان طول دم 80 سانتی متر است. رنگ پرهای گلو و سينه آن به رنگ سياه و شکم و بال ها و دم خاکستری رنگ است. در خصوص تسميه اين قرقاول ، بايد گفت که آمهرت نام حمکران بنگال است که در سال 1828 اقدام به فرستادن اين پرنده به لندن کرد و اين قرقاول در زمان ناپلئون سوم وارد فرانسه گرديد. پرنده ماده 6 تا 12 تخم گذاشته و مدت 22 روز بر روی تخم ها می خوابد و در هر فصل توليد مثل 50 تخم می گذارد .

مطالب مرتبط :

     نکاتی پیرامون پرورش قرقاول

    تصاویر قرقاول

---------------------------------------------------------------------