اردک يا مرغابی نامی است که معمولاً برای تعدادی از گونههای مرغابی سانان در خانواده پرندگان Anatidae به کار میرود. اردکها به چندين زيرخانواده تقسيم میشوند. مرغابیها اغلب پرندگان آبی هستند که بيشترشان کوچکتر از همخانوادههای غاز و قو هستند. مرغابیها هم در آب دريا و هم در آب شيرين زندگی میکنند.
اردک پرندهايست تخمگذار که بيشتر در آب زندگی میکند. گونههای زيادی از اردک در دنيا هستند که هنوز شناخته نشدهاند.اين پرنده پرهای چربی دارد تا با تماس به آب، پرها خيس نشود و پرنده پس از خارج شدن از آب سنگين نشود.
اردک ها معمولاً در زمستان به دنبال همسر میگردند. پرندگان نر با نمايش پرهای زيبای خود سعی میکنند توجه اردکهای ماده را به خود جلب کنند. در بهار، پرندگان ماده همسر ايده̣آل خود را به محل جفتگيری که از قضا جايی است که خود از تخم در آمدهاند میبرند.
تعداد تخمهايی که يک پرندۀ ماده میتواند بگذارد، به مدت زمان تابش خورشيد بستگی دارد. در دامداریهای صنعتی، از اين واقعيت سوء استفاده کرده و برای بالا بردن تعداد تخمها پرورشگاهها را با نور مصنوعی تا ۱۷ ساعت در روز روشن نگه میدارند.
در طبيعت، پرندۀ ماده بعد از گذاشتن تخمها روی آنها مینشيند تا آنها را گرم کند و آقای اردک وقت خود را با ساير آقايان گروه میگذراند! جوجهها در ۲۸ روز از تخم در میآيند و تنها چند ساعت پس از تولد میتوانند با مادر خود شنا کنند و اگر مادر خود را از دست بدهند میتوانند به تنهايی تا فاصلۀ ۱.۵ کيلومتر به جستجوی آب بروند.
تاريخچه پرورش اردک
اردک يکی از اولين گونههای پرندگان است که توسط آدمی اهلی شدهاست و به نظر میرسد که نخستين بار، اهلی کردن آن در کشور مصر صورت گرفته باشد، زيرا در حفاریهای بهعملآمده بر روی گور امنحوتب سوم، يکی از فراعنهی باستانی مصر، که در حوالی ۱۵۰۰ سال قبل از ميلاد میزيستهاست، تصوير يک اردک در بين گلهای لوتوس مشاهده شدهاست، و گفتنی است که مصريان باستان يکی از اولين اقوام کهن بشری هستند که اقدام به جوجه کشی از اين پرنده نمودند، و شايد علت توجه مصريان باستان به پرورش اين پرنده، کانالهای متعدد آبی و رودخانه طويل و ممتد نيل بودهباشد. امروزه نيز پرورش اردک به شدت در مصر متداول است.
خصوصيات
اردک پرندهای با بدن کشيده و پاهای کوتاه است که باعث میشود بدنش نزديکِ زمين قرار گيرد. اردک از پرندگان نوکپهنی است که در جانورشناسی به آنها لامليورستر Lamelliorostereمیگويند. درازا و حجم بال اردک نسبت به ساير طيور متوسط است و اردک اهلی بدين دليل به خوبی نمیتواند پرواز کند. حرارت طبيعی بدن اردک ۷/۴۰ درجهی سانتیگراد و تعداد نبض آن به طور متوسط ۳۱۲ دفعه در دقيقه و تعداد تنفسش ۱۶ – ۲۸ بار در دقيقه است. سرِ بزرگ و قطر منقار آن در بالا و پايين کم است. بدين ترتيب، از اتصال منقار به يکديگر برجستگی خاصی از نيمرخ در آنها ديده نمیشود. حجم منقار در اردکها نسبت به ساير طيور و بهخصوص غاز زيادتر است و سطح بيشتری را نسبت به سر و جثّهی حيوان اشغال میکند. منقار در محل اتصال به سر نازکتر از قسمت آزاد است؛ ازاينرو تقريباًً به صورت يک بيلچه درآمدهاست. منقار از غشايی صاف و هموار پوشيده شدهاست که لبه آن از يک قسمت شاخی پوشيده میشود. زبان در اردک قوی و عضلانی است و غدد چشائی فراوانی دارد که بهوسيلهی آنها میتواند تا اندازهای طعم مواد غذائی را حس کند. گردن اردک کوتاه و قطر آن متوسط است. پرها تمام بدن اردکها را پوشانده و غشای ضخيمی را در روی پوست تشکيل میدهد. اين پرها بهخوبی روغنیاند و اين امر مانع از رسيدن آب و رطوبت به بدن آن میشود.
نژادهای اردک
نژادهای متعددی از اردک اهلی در جهان وجود دارد که اين نژادها به گروههای گوشتی، تخمگذار، دومنظوره و تزئينی تقسيم میشوند. اينک به معرفی اين نژادها می پردازيم:
۱ . نژاد پکين Peckin : منشأ اين نژاد کشور چين است و اولين بار در سال ۱۸۷۳ به عنوان يک نژاد مشخص معرفی شدهاست و درحال حاضر بيشتر مزارع پرورش اردک گوشتی در آمريکا از اين نژاد استفاده میکنند . وزن اردک نر بالغ در حدود ۴ تا ۵/۴ کيلوگرم واردک ماده بالغ ۶/۳ تا ۴ کيلوگرم است . اين نژاد تخمگذار خوبی نيز هست به طوری که ساليانه بين ۱۵۰ تا ۱۸۰ عدد تخم میگذارد ووزن هر يک عدد تخم آن در حدود ۸۵ گرم بوده ورنگ پوسته آن سفيد کرمی ويا سبز فام است . اين نژاد دارای بدنی کشيده وسينهای پهن بوده ورنگ آن سفيد کرمی ورنگ پوست آن زرد ورنگ منقار وپاها پرتقالی است. وجه تمايز اردک نر از ماده ، وجود دو پر کوچک تابيده در منتهای اليه دم است . امتداد بدن از شانه به طرف پشت ، شيب دار بوده ودر حقيقت قسمت انتهايی بدن ودم نزديک زمين قرار گرفتهاست . اين طرز ساختمان بدن وهمچنين طرز راه رفتن ،پرنده را شبيه به پنگوئنها میسازد . طرز ساختمان بدن سبب شدهاست که حيوان نتواند به آسانی بر روی زمين جفتگيری کند از اين رو برای جفتگيری بايد در آب برود.. بهترين سن برای عرضه در بازار سن ۸ تا ۱۲ هفتگی است ودر اين سن وزن اردک بين ۲ تا ۳ کيلوگرم خواهد بود ، وپس از آن بتدريج از کيفيت گوشت کاسته میشود . اين نژاد آرام بوده وشرايط محيطی را بخوبی تحمل میکند ودر مقايسه با ساير نژادها از بال کوچک تری برخوردار است وزيباتر به نظر میرسد . اردک ماده آن علاقه چندانی به خوابيدن بر روی تخم ندارد .
۲ . نژاد روئن Rouen: منشا اين نژاد شهر روئن درايالت نرماندی فرانسه است که نام نژاد نيز از نام آن گرفته شدهاست واين نژاد تا حدودی شبيه نژاد پکين است . اين نژاد در اصل از نژاد اردک وحشی مالارد منشعب شده واردک نر آن دارای بال وپرهای زيبای آبی وسبز وسياه است ودر لابلای آن خطوطی سفيد قرار دارند . وزن اردک نر در حدود ۵/۴ کيلوگرم ووزن اردک ماده ۴ کيلو گرم است . از نظر رنگ ، نر وماده در اين نژاد اختلاف دارند ورنگ نرها زيباتر از رنگ مادهها میباشد . جثه نرها نيز از جثه مادهها بزرگ تر است .رنگ اردک ماده سفيد وقهوهای روشن است وپاها ومنقار به رنگ پرتقالی وپوست به رنگ زرد است واردک ماده آن علاقه چندانی به خوابيدن بر روی تخم ندارد .ماده اردکها ساليانه ۸۰ عدد تخم میگذارند که رنگ پوسته تخم خاکستری آبی فام تا سبز میباشد. گوشتشان بسيار لذيذ و خوشخوراک است.
۳ . نژاد ايلسبوری Aylesbury: اردکی تنبل وسنگين وزن از اردکهای نژاد گوشتی است که منشا آن دره ايلسبوری در حومه شهر لندن در انگليس است ، ووزن اردک نر آن در حدود ۵/۴ کيلوگرم ووزن اردک ماده در حدود ۴ کيلوگرم است . اين نژاد برای توليد گوشت مناسب است . اردک ايلسبوری منقاری بلند ، راست وبه رنگ سفيد صورتی فام ، وپاهای پرتقالی رنگ دارد و برخلاف رنگ پوست ساير نژادهای اردک که معمولاً زرد است رنگ پوست اردک ايلسبوری سفيد است . ميزان توليد تخم آن ساليانه در حدود يکصد عدد تخم است .
۴ . نژاد آنکونا Ancona: اين اردک جزو نژادهای گوشتی است ومعمولاً جوجههای آن به رنگ شوکولاتی وسفيد واردکهای بالغ به رنگ سياه وسفيد اند . سر وگردن وسينه معمولاً به رنگ سفيد وباقی اجزای بدن به رنگ سياه است .
۵ . نژاد خالدار استراليايی Australian Spotted :اين نژاد در سال ۱۹۲۰ ميلادی در آمريکا بوجود آمد ودر سال ۱۹۲۸ برای اولين بار به نمايش گذاشته شد ، اين نژاد از تلاقی نژادهای مالارد ، دم دراز وکال وبرخی نژادهای خالدار از گلههای اردک وحشی استراليايی بوجود آمد . اندازه جثه اين اردکها حد واسطی بين گونه مالارد نوک دراز وگونه کال نوک کوتاه میباشد . وزن اردک نر آن يک کيلو تا ۲/۱ کيلوگرم واردک ماده بين ۸۷۰ گرم تا ۱۰۵۷ گرم میباشد . اين نژاد از لحاظ رنگ واريتههای مختلفی نظير : سرسبز ، سر آبی وسر نقرهای دارد . اردک خالدار استراليايی تخمگذار خوب ومادری ممتاز است . جوجه اردکهای بسيار فرز وچالاکی دارد واز لحاظ قدرت پرواز همانند نژاد کال Call پرندگانی توانا هستند .
تغذيه
برخلاف ساير انواع طيور اهلی، جوجه اردکها از همان ساعات اوليهی خروج از تخم، علاقهی عجيبی به خوردن غذا از خود نشان میدهند و معمولاٌ در چنين هنگامی بهتر است از خوراکهايی که در آب وجود دارد يا مواد غذايی که منشأ حيوانی دارند برای تغذيهی جوجه استفاده شود. ولی چنانچه اين کار مقدور نباشد میتوان روزی پنج الی شش بار مقداری آرد سبوس وپودر شير وآرد مواد علوفهای را به صورت خمير درآورده و در اختيار جوجهها قرار داد . تجربه نشان دادهاست که ترکيبات مزبور که البته میتوان اجزای آن را با مواد غذايی وعلوفه ودانههای ديگر تعويض نمود ، غذای کامل و خوبی برای اردکها به شمار میرود وبخصوص در رشد ونمو جوجه ها تاثير زيادی دارد .رشد جوجه اردک نسبت به ساير طيور اهلی کم وبيش سريع تر است واگر غذا به ميزان کافی ومتعادل در اختيار حيوان گذاشته شود ، حيوان رشد عجيبی خواهد کرد . تغذيه حيوان از دو هفتگی به بعد تدريجاً کم شده ودر سن سه تا چهار هفتگی تعداد دفعات غذا به دو بار در روز تقليل میيابد .
![](http://s2.picofile.com/file/7571325264/nafismehr_co_com_flash.gif)
پرورش اردک در سطح استخرهای پرورش ماهی
---------------------------------------------------------------------