مرغ مينا

پرندهای کوچک زيبا و دلنشين است که قابليت بسيار خوبی برای تقليد صدا دارد واين توانايی شگفت انگيز باعث شده‌ است که آدمی از ساليان بسيار دور به پرورشو نگهداری از اين پرنده علاقمند شود. تاريخ اهلی شدن آن چندان مشخص نيستاما به نظر می‌رسد که لا اقل سه هزار سال قبل اين پرنده برای اولين باردر هندوستاناهلی شده باشد. مينا علاقمندان فراوانی دارد و بيشتر علاقمندان اين پرندهرا کودکان، زنان خانه دار و اشخاص تنها تشکيل می‌دهند، افرادی که تقليدصدای مينا باعث شده‌ استتا در اين پرنده همنشين مناسبی بيابند .

مينا پرنده‌ای از خانواده سار «استوماتيده» است که به دو صورت وحشی و اهلی يافت می‌شود و دارای نژادهای مختلفی است که معروف‌ترين اين نژادها مينای گوشواره ای  و مينای معمولی است، نام اين پرنده در زبان فارسی «مينا»، «مرغ مينا» و «مينای سخنگو» و «مرغ مقلد» است ، در زبان عربی «المينه» ودر زبان انگليسی Myna Myna، Mynah، Mina، Mynas، Minah و در زبان فرانسوی و اسپانيايی به آن Martinو در زبان  آلمانی به آن Beo و در زبان ترکی Minaاست. نام «مينا» در حقيقت يک نام هندی است که ريشه‌ای سانسکريتی دارد و از زبان هندی به ساير زبان‌ها راه يافته‌است. گونه وحشی اين پرنده در جنگل‌ها و دشت‌ها پراکنده‌ است و گونه اهلی آن را می‌توان در بسياری از خانه‌ها مشاهده کرد. مرغ مينا پرنده‌ای کاملاً اجتماعی و پر سر وصدا است که تا حدودی مانند سارها حالت تهاجمی دارد. اگر به هر دليلی مورد آزار و اذيت قرار گيرد يا احساس خطر کند و به درختی نزديک در حوالی لانه اش رفته، صداهای بسيار بلند و ناهنجاری را به معنای اعتراض از خود در می‌آورد. آن‌ها خود را سريعاً با محيط وشرايط اطراف شان تطبيق می‌دهند. بيشتر اجتماع آن‌ها در زمين‌های باير واطراف باغ‌ها می‌باشد .

 زيستگاه

زيستگاه مينای معمولی به طور طبيعی در مناطقی از شرق افغانستان تا جنوب غربی چين واقع شده‌است. آن‌ها اغلب سرزمين‌های باز وکم درخت را برای زندگی ترجيح می‌دهند. اما در بعضی از موارد در ميان تمدن شلوغ شهری هم مانند پارک‌ها، گلخانه‌ها و مزارعی که به دست انسان‌ها ساخته شده‌ است ديده می‌شوند. آن‌ها برای تفريح وسرگرمی با ديگر مرغ‌های مينا گلاويز می‌شوند وبه نزاع‌های دوستانه می‌پردازند. اما اين نبردها به خشونت و خونريزی نمی‌انجامد. اين پرنده انسان را از وجود مار مطلع می‌سازد و با مشاهده اين حيوان با سروصدای زياد محل وجود مار را به انسان نشان می‌دهد .

مينا قادر است که واژه‌ها را تقليد کند و کلمات زيادی را حفظ کند، به همين علت در هندوستان و بسياری از کشورهای ديگر آسيايی به عنوان پرنده‌ای اهلی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گيرد. اين پرنده در هندوستان رمز عشق به شمار می‌روند زيرا که در طول زندگی بسيار ازدواج می‌کنند و برخی از دلباختگان هندی برای به دست آوردن دل محبوبه خود مرغ مينايی را تهيه کرده و پس ازآموزش دادن چند کلمه محبت آميز آن را به محبوبه خود پيشکش می‌کنند .

 نژاد ها مينای معمولی :سر و گردنی سياه رنگ و پشت و سينه آن قهوه‌ای رنگ و در هنگام پرواز لبه‌های دم و زير بال‌ها به رنگ سفيد ديده می‌شوند. منقار و پاها و پوست پشت چشم‌ها به رنگ زرد است .رنگ پر مينای ماده همانند مينای نر است اما جثه کوچک تری دارد و رنگ پر و بال آن کم رنگ تر است. اين پرنده برخلاف بسياری از پرندگان به جای جهيدن بر روی زمين راه می‌روند. لکه‌های زرد موجود در پس سر مينای گوشواره‌ای در مينای معمولی ديده نمی‌شود و يا به صورت‌های ديگر و رنگ‌های ديگر ظاهر می‌شوند برای مثال در «مينای بانک» اين لکه به رنگ پرتقالی است. لبه‌های دم پرنده در گونه مينای معمولی به رنگ سفيد است .

• مينای گوشواره ای : به طور کلی رنگ پر و بال تمام انواع مينای گوشواره‌ای سياه متاليک است که در صورت تابش نور به رنگ‌های ارغوانی رنگين کمان، فيروزه‌ای و يا سبز تيره در می‌آيند. تمامی انواع مينای گوشواره‌ای، لکه‌های زردی در پشت و زير چشم دارند که اندازه آن ازگونه‌ای به گونه ديگر متفاوت است و رنگ آن از زرد تيره تا زرد روشن متفاوت است، به اين لکه‌ها «گوشواره» می‌گويند. تعداد اين لکه‌ها معمولاً در پس سر دو عدد و در زير چشم يک عدد می‌باشد و در برخی از گونه‌ها ممکن است که اين لکه‌ها به يکديگر متصل شده و لکه زرد بزرگی در پس سر پرنده تشکيل دهند.  

• مينای بالی : نام علمی آن (
• Leucopsar rothschildi) است و هم چنين به نام‌های مينای روتچيلد ومينای بالی معروف است. اين گونه مرغ مينا از لحاظ رده بندی با ساير گونه‌های مينا متفاوت است . اين گونه از راسته طوطی سانان ، خانواده استرونيده وجنس ليوکوپسار و گونه روتچيلد می‌باشد. اندازه آن متوسط بوده و در حدود ۲۵ سانتی متر طول دارد. اين مينا در مقايسه با ساير انواع مينا کمی چاق تر به نظر می‌رسد و سرتاسر بدن آن تقريباً به رنگ سفيد است و تنها تعداد اندکی نوار سياه رنگ بر روی بال‌ها و دمش ديده می‌شوند. حلقه دورچشم بدون پر بوده و به رنگ است  آبی  و پاهايش به رنگ قهوه‌ای ومنقار به رنگ زرد است. هردو جنس نر و ماده آن شبيه به هم هستند و تفريق بين نر و ماده کار دشواری است. خاستگاه مينای بالی، جزيره بالی اندونزی است و اين گونه تنها گونه در قيد حيات اين جزيره که همچنان در آن زندگی می‌کند. اين گونه کمياب در سال ۱۹۱۰ کشف شد. ساير گونه‌های جزيره بالی نظير ببر بالی در سال ۱۹۳۷ منقرض گرديد. علت تسميه اين مينا به مينای روتچيلد اين است که اين پرنده برای اولين بار توسط دانشمند انگليسی لرد روتچيلد شناسايی و معرفی شد واز اين رو از سال ۱۹۱۲ به نام مينای روتچيلد نامگذاری گرديد.

 تغذيه 

مينا پرنده‌ای همه چيز خوار است و در طبيعت بيشتر بر انواع ميوه‌ها، دانه‌ها، حشرات و جانوران کوچک نظير ملخ و پروانه تغذيه می‌کند و معمولاً با پرسه زدن روی زمين به دنبال غذا می‌گردد. برگ‌ها را زير و رو می‌کند و سعی می‌کند کرم‌ها و حلزون‌های مخفی شده در زير برگ‌ها را صيد کند. البته علاوه بر ميوه جات و دانه جات بر کرم خاکی، گل، شهد گل و فضله ماکيان نيز تغذيه می‌کند. از موش و قورباغه و مارمولک نمی‌ترسد و آن‌ها را شکار می‌کند و حتی در صورت لزوم به تخم ساير پرندگان نيز رحم نمی کند. گاهی اوقات نيز بر روی پشت گاوها می‌نشيند و سعی می‌کند که حشرات موجود بر روی آن و يا حشرات موجود در اطراف تغذيه نمايد. مينا بر روی زمين‌های شخم زده نيز به دنبال حشراتی می‌گردد که براثر شخم زدن از زير خاک بيرون آمده‌اند، به هرحال پرنده‌ای مفيد به شمار می‌رود که می‌توان به راحتی از آن برعليه آفات کشاورزی استفاده کرد.

 توليد مثل 

در شهر، مينای بالغ لانه خود را زير لبه پشت بام می‌سازد و اما در بيرون شهرها معمولاً لانه خود را در سوراخ درخت‌ها می‌سازد و يا اين که از لانه‌های قديمی پرندگان ديگر استفاده می‌کند. لانه مينا از علف و شاخه‌های نازک همراه با تکه‌های کاغذ و غيره ساخته می‌شود. هردو والدين جوجه‌ها را بزرگ می‌کنند و لانه را نيز به کمک هم می‌سازند. قبل از تخمگذاری پرنده نر چنانچه کاکل داشته باشد کاکل خود را بر می‌افرازد و در معرض ديد پرنده ماده می‌گذارد و منقار خود را بالا و پايين می‌برد و از خود صدای مخصوصی در می‌آورد و اقدام به تميز کردن پر وبال پرنده ماده می‌کند و بدين گونه سعی می‌کند توجه پرنده ماده را به طرف خود جلب کند. البته گاهی نيز ديده شده که دو پرنده نر در کنار هم اين رفتارها را از خود نشان داده‌اند. پرنده ماده نيز در قبال رفتارهای جنسی پرنده نر تحريک شده و به آرامی روی نشيمنگاه نشسته و با پايين آوردن بدن خود، پرنده نر را به جفتگيری دعوت می‌کند. جفتگيری چند ثانيه بيشتر به طول نمی‌کشد و ممکن است که پرنده نر چندين بار در يک روز جفتگيری کند اما در واقع برای بارور کردن يک خوشه تخم، فقط يک بار جفتگيری کافی است. پس از جفتگيری پرنده ماده خود را برای تخمگذاری آماده می‌کند .

مطالب مرتبط :

     گالری تصاویر پرندگان

---------------------------------------------------------------------

 چکاوک

(قـُبـره ) پرندگانی خوش آواز باپر وبال رگه رگه وقهوه‌ای رنگ هستند که اغلب درحال پرواز آواز می‌خوانند. روی زمين بيشتر راه می‌روند يا می‌دوند. معمولاً ناخن انگشت عقبی پای آنها دراز، راست ونوک تيز است . اغلب بطور دسته جمعی ديده می‌شوند. جز در مورد استثنائی. نر وماده آنها همشکل است . روی زمين آشيانه می‌سازند. از دانه‌ها، حشرات ونرم تنان تغذيه می‌کنند.

 جفت گيری و تخم گذاری

پس از جفت گيری چکاوک ماده مابين ۴ تا ۵ تخم می‌گذارد که به رنگ خاکستری با علائم قهوه‌ای زيتونی است . چکاوک ممکن است در يک فصل دو جوجه پرورش دهد. چکاوک روی زمين وميان بوته‌های کوتاه لانه می‌سازد.

 انواع چکاوک

پرنده چکاوک انواع متعددی دارند که به شرح زير می‌باشند:

• چکاوک سهره‌ای
• چکاوک سنگلاخ
• چکاوک سردم سياه
• چکاوک هدهد (أم سالم)
• چکاوک پنجه کوتاه
• چکاوک هيوم
• چکاوک طوقی
• چکاوک هندی
• چکاوک گندم زار
• چکاوک بال سفيد
• چکاوک سياه
• چکاوک شاخدار
• چکاوک کاکلی
• چکاوک درختی
• چکاوک آسمانی 
  

زيستگاه

بيابانهای سنگلاخ ودامنه‌های صخره‌ای کوهستانی را ترجيح می‌دهد واز بيابانهای ماسه‌ای باز دوری می‌جويد.

 پراکندگی

بومی وفراوان است. خانواده چکاوک عمدتاً در نيمکره شرقی زندگی می‌کنند شايد معروفترين چکاوک، چکاوک آسمانی است که در سراسر اروپا ونواحی معتدل آسيا زندگی می‌کنند. بلنديش به ۱۸ سانتيمتر می‌رسد. پوشش پشتی رنگ پرهايش قهوه‌ای تيره‌است. چکاوک آسمانی معمولاً لانه اش را روی زمين ميان کشتزارهای باز می‌سازد. ممکن است در ساختن لانه از علف ، مو ، تکه‌های پارچه وغيره استفاده نمايد. چکاوک آسمانی بواسطهٔ آوازه خوان هنگام پرواز شهرت دارد. مردم اغلب آواز آنها را هنگام پرواز می‌شنوند.

 چکاوک هدهد

چَکاوَک هُدهُد(نام علمی: Alaemon alaudipes) پرنده‌ای دانه‌خوار و حشره‌خوار با منقاری بلند و خميده، دشتی و بومی، مخصوصاً در مناطق نيمه‌بيابانی که مملو از درختچه است و تلماسها، و احياناً در تلماسهای ساحلی، و دره‌های کوهستانی و مناطق باز و سنگلاخی ديده می‌شود. پرنده چکاوک هدهد اندکی از چکاوک بزرگ‌تر است. اين پرنده در فصل‌های مختلف در دشت و صحرای کشور قطر زياد ديده می‌شود. عموماً پرنده‌ای بومی است و تقريباً در ساير مناطق شبه جزيره عربستان وجود دارد. 

 مشخصات پرنده چکاوک هدهد

طول تقريبی پرندهٔ چکاوک هدهد ۲۰ سانتيمتری است با بدنی نسبتاً لاغر، سطح پشتی چکاوک هدهد به رنگ خاکی مايل به خرمايی با لکه‌های سياه، باکناره‌های سياه که شهپرهای آن رفته رفته از وسط به کنار کوتاهتر است . در کنار گردنش لکه‌ای مرکب از رگه‌های سفيد وسياه تو هم است. قسمت زير بدنش مايل به سفيد و پر زير دمش به رنگ سياه است . منقاری دراز وکمی خميده، وطول منقارش ۴ سانتيمتر می‌باشد. بالهايش مانند بالهای هدهد مخطط سياه وسفيده و پاهايش بلند است. از منقارش برای حفر در زمين برای ايجاد لانه، وکسب غذا استفاده می‌کند.

  پرنده نر

پرنده نر آوازی کشيده مانند صدای (نای) از خود صادر می‌کند به هدف اينکه توجه پرنده ماده به خود جلب کند. در ارتفاع ۲۰ متری پرواز می‌کند، هنگام پرواز با بالهای باز و کشيده اش حرکاتی آکروباتيک ايجاد می‌کند وبه سرعت از بالای به سوی زمين می‌آيد، بالهايش هنگام پرواز به ۴۱ سانتيمتر می‌رسد. در تلماسه‌ها بيشتر دويدن به پرواز ترجيح می‌دهد. پاهای بلندش به وی کمک می‌کند که شکمش به ريگ گرم صحرا نخورد، چون اين پرنده در تلماسه می‌دود، وباز می‌ايستد اطراف خودش نگاه می‌کند، و دوباره به دويدن ادامه می‌دهد.

  موسم تخم گذاری

موسم تخم گذاری و جفت‌گيری پرنده «چکاوک هدهد » معمولاً از اواخر فصل بهار و اعتدال بهاری آغاز می‌شود و تا اواخر پائيز ادامه دارد. پرنده ماده از ۲ تا ۳ تخم می‌گذارد، مدت يک هفته روی تخمها می‌خوابد سپس جوجه‌ها از تخم بيرون می‌آيند. تا مدت ۴ روز توانايی بينايی ندارند. اگر احساس خطر کرد، ويا عابری به لانه اش نزديک شد، از لانه بيرون می‌جهد برای حفاظت از لانه و جوجه‌ها وبه مسافت کوتاهی جلو آن شخص عابر می‌دود و توجه عابر به خود جلب می‌کند، و با اين صورت آن را از لانه دور می‌سازد.

مطالب مرتبط :

     گالری تصاویر پرندگان

---------------------------------------------------------------------

 سهره طلايی

نام انگليسی : European Goldfinch

نام فرانسوی : Chardonneret elegant

نام لاتين : Carduelis Carduelis

پرندگانی کوچک جثه و اندکی کوچک تر از گنجشک خانگی با دم چنگالی شکل و منقار مخروطی و نسبتاً باريک ، دمگاه سفيد رنگ ، صورت قرمز رنگ ، پس سر سياه رنگ ، گونه های سفيد  ،گرده قهوه ای يا خاکستری ، بال های سياه رنگ با نوار زرد کاملاً مشخص در بال ها ، سينه ای به رنگ  نخودی و پا های تيره رنگ هستند .
زير گونه ای از سهره طلايی با نام سهره طلايی سر خاکستری ( Grey-headed goldfinch ) و با نام محلی سهره حلب در شرق ايران يافت می شود که فاقد رنگ سياه و سفيد در سر بوده و گردن و سينه خاکستری رنگ و صورت قرمز رنگ و منقاری مخروطی و اندکی بلند تر از سهره معمولی دارد .
در هنگام توليد مثل پرنده ماده بين 3 تا 7 تخم می گذارد که تخم ها به رنگ سفيد متمايل به آبی بوده و نقاط ريز قرمز يا قهوه ای در يک طرف تخم ها ديده می شود . پرنده ماده به مدت 14 روز روی تخم ها می خوابد . در اين مدت پرنده نر برای ماده غذا می آورد که ممکن است دانه و يا حشره باشد . در اين هنگام پرنده نر در اوج مستی بوده و بال های خود را به صورت آويزان نگه می دارد . دو هفته نيز طول می کشد تا جوجه ها آماده ترک لانه فنجانی شکل شوند . لانه ای که معمولاً در ارتفاع 2 تا 10 متری از سطح زمين و در ميان شاخه های درخت ساخته شده می شود .
خارج از فصل توليد مثل از انواع دانه ها تغذيه می کند و در فصل توليد مثل علاوه بر دانه ها از حشرات نيز تغذيه می نمايد.

سِهرِه پرندگانی دانه‌خوار و حشره‌خوار بامنقاری کوتاه، مخروطی وقوی، و پر و بالی رنگارنگ هستند. در خارج از فصل زاد و ولد می‌کنند و دسته جمعی به سر می‌برند. نر و ماده تقريباً هم‌شکل نيستند. روی درختان، بوته‌ها، يا زمين لانه می‌سازند.
غير از دانه‌ها گاهی از حشرات نيز تغذيه می کنند
عمر سهره در شرايط عادی بيشتر از 8 سال و کمتر از 12 سال است.

سِهرِهٔ جَنگَلی (بلبل آوازخوان، خوبيسه، بلبل خمسه، کاه‌سهره) يکی از پرندگان آواز‌خوان است .اين پرنده از راستهٔ گنجشک‌سانان (Passeriformes)، خانوادهٔ‌ سهرگان (Fringillidae)، جنس فرينجيلا (Fringilla) است.

سهره جنگلی ( Chaffinch ) که با اسامی محلی ديگری همچون بلبل آوازخوان ، خوبيسه و يا خمسه نيز شناخته می شود چند سالی است که به دليل زيبايی ظاهر و آواز زيبايش جايگاهی ويژه در بين علاقمندان به پرندگان آوازخوان يافته است . پرورش و نگهداری از اين پرنده در قفس در برخی کشور ها به سال های دور باز می گردد . اين پرنده به خصوص در کشورهای اروپايی بسيار محبوب و مورد توجه مردم است تا جايی که در کشوری همچون بلژيک اين پرنده به عنوان يک پرنده قفسی محبوب شناخته شده و حتی مسابقات آوازخوانی اين پرنده در برخی مناطق برگزار می شود.

اين پرنده يکی از بزرگ ترين سهره های موجود در ايران با 18 سانتيمتر طول می باشد . منقار مخروطی ، پاهای تيره رنگ و دو نوار سفيد کاملاً مشخص در بال ها از خصوصيات عمومی پرنده نر و ماده و جوان می باشد .

پرنده نر کاملا متفاوت از پرنده ماده می باشد . سر آبی رنگ مايل به خاکستری ، گوشپرها و سينه و شکم قهوه ای متمايل به نارنجی ، روتنه قهوه ای يا بلوطی رنگ ، دمگاه سبز رنگ ، دو نوار بالی سفيد در بال های تيره رنگ و نيز اثراتی از رنگ زرد در بال ها از خصوصيات پرنده نر است . همچنين منقار پرنده نر به خصوص در فصل جفت گيری و در زمان مستی به رنگ خاکستری در می آيد و در فصل پاييز و زمستان منقار بی رنگ می شود . بالای منقار و در ناحيه پيشانی پرنده نر لکه سياه رنگی ديده می شود . البته در فصول پاييز و زمستان رنگ پرها در پرنده نر کم رنگ تر می شوند و منقار نيز بی رنگ می گردد .

پرنده ماده و پرنده جوان مشابه بوده و اثری از رنگ آبی و نارنجی در سر ندارند و به طور کلی به رنگ خاکی می باشند البته دمگاه پرنده ماده نيز مثل پرنده نر سبز رنگ است . نوار بالی سفيد رنگ در پرنده ماده و جوان نيز ديده می شود .

خارج از فصل توليد مثل از انواع دانه ها تغذيه می کند و در فصل توليد مثل علاوه بر دانه ها از حشرات نيز تغذيه می نمايد . بهترين غذا برای نگهداری اين پرنده در قفس مخلوط ارزن و کتان است .

 تفاوت پرنده نر و ماده

پرنده نر و ماده بسيار مشابه می باشند ولی تفاوت هايی نيز دارند که به شرح ذيل می باشد .
1- تنها پرنده نر آواز می خواند و آواز ماده آرام و کوتاه بوده و بسيار به ندرت شنيده می شود .
2- منقار پرنده نر غالباً بلند تر از منقار پرنده ماده می باشد .
3- سرخی صورت در پرنده نر وسعت بيشتری نسبت به پرنده ماده دارد .
4- سبيل پرنده نر به رنگ سياه براق می باشد در حالی که سبيل پرنده ماده دودی و يا بور است .
5- شانه بال در پرنده نر سياه رنگ بوده ولی در پرنده ماده سياه متمايل به خاکستری می باشد .

 زيستگاه

باغ‌ها ، ميوه‌زارها و کشتزارها . در پاييز و زمستان در حال جستجو و تغذيه از دانه‌های بوته‌های خـار در زمين‌های باير و کنـار جاده‌ها ديده می شود ، لانه‌اش را روی درخت و معمولا نزديک نوک شاخه‌ها و گاهی در پرچين‌ها می سازد . 

 پراکنش

در ايران به جز در نواحی محدودی از جنوب شرق در ساير نواحی به تعداد نسبتاً فراوان ديده شده و توليد مثل نيز می کند .
در زمان مهاجرت سهره را می توان در نواحی شهری و حاشيه شهری مشاهده نمود . در ايران زمان مهاجرت سهره از اوايل پاييز می باشد . 

 صدای پرنده

آواز سهره آوازخوان از تنوع نسبتاً کمی برخوردار است و اين پرنده بين دو تا سه نوع آواز دارد . نکته جالب در مورد اين پرنده وجود لهجه های محلی در اين پرنده است ، يعنی لهجه آواز اين پرنده در مناطق مختلف متفاوت از هم می باشد . آواز اين پرنده غالباً در فصل بهار و تابستان شنيده می شود و معمولاً در فصول پاييز و زمستان به ندرت آواز اين پرنده را می شنويم . ساير اصواتی که اين پرنده در حين پرواز و يا در هنگام تغذيه و ... از خود ساتع می کند بسيار متنوع بوده و در تمام فصول سال شنيده می شود . به طور کلی زمان اوج آوازخوانی سهره جنگلی در فصل بهار و زمانی است که پرنده در حال انتخاب جفت و يا لانه سازی است و در اين حالت اصطلاحاً پرنده مست شده است که از نشانه های مستی سهره آوازخوان رنگ درخشان پرنده و منقار خاکستری مايل به بنفش آن است .

مطالب مرتبط :

     گالری تصاویر پرندگان

---------------------------------------------------------------------