ایجاد ایمنی در طیور

    ایجاد ایمنی در طیور

بینایجاد ایمنی مورد نیاز و واکنش موثر پس از واکسیناسیون رابطه نزدیک وتنگاتنگی وجوددارد در این مقاله واکنش های مختلفی که ممکن است پس از واکسیناسیون دربدن پرنده رخدهد مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است درچند دهه گذشته صنعت مرغداری رشد بسیارسریعی در سراسر جهان داشته است این رشد سریع باعث ظهور بیماری های جدید وهمچنینشیوع مجدد بیماری هایی چون نیوکاسل و مارک گردیده است جهت مقابله با خطرات ناشی ازبیماری و همچنین ایجاد ایمنی از واکسن های زنده و کشته به فراوانی استفاه می شود دراین میان پاسخ ایمنی ناشی از واکسن گاهی با واکنش های شدید و یا اثرات غیر مستقیمهمراه بوده است باید سعی کنیم بین ایمنی مورد نیاز و واکنش های پس از واکسیناسیونتعادل برقرار کنیم .

واکنش های مربوط به واکسیناسیون
ممکن است پس از واکسیناسیون واکنش های موضعی یا عمومی در بدن پرندهایجاد گردد واکنش های موضعی ، شامل درد ، سرخی ، ایجاد جراحت ، دانه های کوچک ویاآبسه های خفیف در موضع تزریق واکسن می باشد و واکنش های عمومی ، شامل تب ، کاهش رشدو سایر علایم عمومی می باشد . بسیاری از واکسن های کشته باکتریایی می توانند باعثبروز واکنش های عمومی وهمجنین آسیب موضعی بافت درموضع تزریق واکسن گردند که علت آنوجود ماده ای حلال این واکسن ها می باشد

واکنشهای تنفسی
یکی از عوامل عمده ای است که باعث بروز بیماری های تنفسی در پرنده میگردد تلاش ما جهت کنترل نمودن این بیماری هاست که از طریق واکسیناسیون صورت می گیردبه عبارت دیگر واکسیناسیون غلط به یکی از سه شکل زیر سبب بروز بیماری در پرنده میگردد .

1 -  واکنش ناشی از واکسن خیلی شدید باشد .
2 - ایجاد واکنش چرخشی درگله که علت آن ناصحیح بودن زمان و یا روش واکسیناسیون می باشداین واکنش به آرامی درگله پدید می آید ومتوقف نخواهد شد معمولا عامل ایجاد واکنشچرخشی ، عدم تزریق واکسن به کل افراد گله می باشد افرادی که از گله که واکسن دریافتنموده اند شروع به واکنش نموده و در نتیجه ویروس بیشتری تولید می شود این ویروس میتواند افرادی را که واکسینه نشده اند آلوده کند .
3 - عدم کارایی واکسن جهت القا ایمنی درپرنده به گونه ای که بتواند با بیماری مقابله کنند واکسن های زنده نیوکاسل وبرونشیت عفونی زمانی می توانند باعث ایمنی در پرنده گردند که واکنش تنفسی صورت گیردبدون واکنش تنفسی ایمنی ایجاد نخواهد شد بنابراین واکسن موجب تعادل بین واکنش خیلیشدید و خیلی ضعیف تنفسی می گردد چنانچه این واکنش خیلی شدید باشد مستقیما موجببیماری در پرنده می گردد چنانچه خیلی خفیف باشد ایمنی ناشی از آن نیز ناچیز است ونمی تواند باعث مقاومت پرنده در مقابل عامل بیماری گردد .شدت واکنش های تنفسی پس ازواکسیناسیون به عوامل زیر بستگی دارد :

1 - سطح آنتی بادی مادری : هر چه آنتیبادی مادری بیشتر باشد واکنش نیز شدیدتر خواهد بود .
2 - سویه واکسن : سویه های با حدت بیشترباعث واکنش شدیدتری می گردد .
3 - سن : معمولا پرنده های جوانتر واکنش شدید تری ازخود بروز می دهند .
4 - دز واکسن : هرچه دز واکسن بیشتر باشد واکنش ناشی از آن نیز شدید ترخواهد بود
6 - روش واکسیناسیون : واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی نسبت به روشآئروسل واکنش کمتری به دنبال دارد .
سایر عواملی که شدت واکنشهای پس از واکسن را تحتتاثیر قرار میدهند به شرح زیر است :

1 - استفاده از واکسنهای سویه لنتوژنیکنیوکاسل اجتناب ناپذیر است که البته شدت عمل آنها از ایجاد نای مرطوب تا ایجاد تودهدر ناحیه دو شاخه شدن نای متفاوت می باشد .
2 - آلودگی به E-COLI و مایکوپلاسما گالی سپتیکوم GM همزمان با واکسیناسیون .
3 - رطوبت پایین
4 - چنانچه واکسیناسیون از روش قطره چشمی یا محلول درآب صورت گرفته باشدحداقل واکنش را به دنبال خواهد داشت .
5 - چنانچه واکسیناسیون در 14 روزگی نژآدهای سبک نسبتبه نژآدهای سنگین حساس تر هستند صورت بگیرد نسبت به 7 روزگی واکنش بیشتری خواهدداشت و علت آن نیز پایین بودن غلظت آنتی بادی در 14 روزگی نسبت به سن 7 روزگی میباشد .
6 - واکسیناسیون پرنده هایی که دچار سرخوردگی سیستم ایمنی شده اند ویازمین گیر هستند و یا دستگاه تنفسی آنها درگیر بیماری است .
7 - استفاده از سویه های قوی لنتوژنیک و یا فروژنیک جهت واکسیناسیون برای اولین باردرگله
8 - به دلیل فواصل زمان طولانی بین دفعات واکسیناسیون سطح ایمنی پایینبیاید .
9 - واکسیناسیون از نظر فنی ضعیف باشد ایمنی مورد نیاز در بسیاری ازافراد گله ایجاد نخواهد شد .
10 - گله شامل پرنده هایی باسنین مختلف باشد .
11 - غلظت آمونیوم ویا گرد و غبار در سالن زیاد باشد .
12 - کیفیت بستر نامطلوب باشد .

واکنش های عصبی :
پس از واکسیناسیون ممکن است علائم عصبی مشاهده شوندیکی از نمونه های آن آنسفالیت و آنسفالوپاتی پس از استفاده ازواکسن نیوکاسل می باشدعلائم آن شامل پیچش ، لرزش و یا فلجی اندام می باشد واکنش های عصبی ممکن است به مرگمنتهی شود .

سرخوردگی سیستم ایمنی :
سرخوردگی سیستم ایمنی درحال حاضر یکیاز تهدیدات عمده صنعت مرغداری درمرود واکسیناسیون علیه بیماری گامبورو به شمار میرود استفاده از واکسن گامبوروی اینترمدیت پلاس می تواند منجر به آسب شدید سیستمایمنی و سرخوردگی آن شود که نتیجه آن پاسخ نامناسب بدن پرنده به واکسن بیماری هاییچون نیوکاسل و برونشیت عفونی می باشد بنابراین واکسیناسیون باشکست مواجه می شود . گله هایی که دچار سرخوردگی سیستم ایمنی می شوند ممکن است به درماتیت قانقرایابی ،آنتریت نکروزه ویا کوکسیدیوز مبتلا شوند معمولا هرچه شدت واکنش بیشتر باشد آسیببیشتری به سیستم ایمنی واردخواهد شد .

آلوده کننده ها :
یکی از معضلات استفاده از واکسن ها نفوذ عوامل ویروس به انها می باشدبه عنوان نمونه آدنوویروس عامل سندرم کاهش تولیدتخم EDS رئوویروس و همچنین ویروس عاملریتکولوآندوتلیوز درواکسن های بیماری مارک دیده شده اند .

حساسیت شدید :
این مورد به ندرت در پرنده ها مشکل ساز می شود ودلیل آن نیز این است که بسیاری ازواکسن های ویروسی حاوی آنتی بیوتیک هایی می باشندکه در فرایند تهیه واکسن از آنها استفاده شده است وممکن است بعضی از افراد گله بهاین آنتی بیوتیک ها حساس باشند به عنوان مثال برخی از واکسن های ویروسی که از کشتسلول جانوری تولید شده اند ممکن است باعث شوک آنافلاکسی در پرنده شوند .

واکنش های تحریکی :
گاهی پس از واکسیناسیون ممکن است بیماری جدای ازآنچه که گله را علیه آن واکسینه کرده ایم مشاهده شود فرایند آن نیز به این شکل استکه عامل بیماری زا قبلا در بدن پرنده وجود داشته است  و استفاده از واکسن مانند یکعامل استرس را عمل نموده و باعث کوتاه شدن دوره کمون بیماری مذکور در بدن باعثتبدیل بیماری از حالت نهفته به حالت کلینیکی می گردد .

نقایص فنی :
شامل مواردی ازجمله نقص در تولید واکسن مانند ضعیفنبودن میکروب واکسن به اندازه کافی ، استریل نبودن تجهیزات و یا آلودگی میکروبیآنها می باشد سرنگها و سوزن های استریل نشده ناقل استافیلوکوک و استرپتوکوک میباشند .

راهکارهایی جهت واکسیناسیون موفق و به حداقل رساندن خطر واکنش های پساز آن :

·    استریل نمودن سرنگ ها و سوزنها به اندازه کافی

·    پرندگانی راکه از نظر کلینیکی بیمار یا شدید ناتوان و یا بااسترس شدید مواجه هستند واکسن نزنید .

·    همواره از واکسنهایی استفاده کنید که تولید کننده ، انها رااز نظر ایمنی خالص بودن و کیفیت آزمایش نموده است .

·    زنجیره سرد حمل ونگهداری واکسن را از زمان تحویل از تولیدکننده تا زمان استفاده در مرغداری حفظ کنید .

·    واکسن را از آلوده شدن به عوامل بیماریزا مصون نگه دارید .

·    از واکسن ها و رقیق کننده های تاریخ گذشته و خراب استفادهنکنید .

·    استفاده از واکسن گامبوروی اینترمدیت پلاس فقط در مناطقیمجاز است که گامبوروی فوق حاد شیوع دارد و می تواند باعث تلف شدن 50% گله شودچنانچه دراین مناطق واکسیناسیون موجب سرخوردگی سیستم ایمنی گله شود بهتر است %50گله را از دست بدهید تا ازاین واکسن استفاده کنید .

·    همیشه از سویه های مناسب واکسن استفاده کنید .

·    از ملایم ترین سویه های واکسن استفاده کنید .

·    هنگام واکسیناسیون موارد ضروری را رعایت کنید .

یک مورد تحقیقی
قراربود دو گله مجزای مادر علیه نیوکاسل واکسینهشونددرگله A واکسن نیوکاسل بهصورت داخل عضلانی تزریق شد و واکسن لاسوتا به صورت قطره داخل چشمی مورد استفادهقرار گرفت . در گله B از واکسننیوکاسل مریال به صورت داخلی عضلانی استفاده شد واز واکسن لاسوتا به صورت قطره داخلچشمی مانند گله A استفاده شدهمانطور که می دانیم استفاده از واکسن زنده حداقل باید 4 هفته قبل از تجویز واکسنکشته مرتبط با آن صورت گیرد دراین مورد تحقیقی بنا به دلایل خاص واکسن زنده کشتههمزمان مورد استفاده قرار گرفت .
لاسوتا از سویه لنتوژنیک می باشد و شاخص ICPI آن برابر با 42% م یباشدویروس لاسوتا و درمخاط مجاری تنفسی تکثیر می یابد .واکسن مریال حاوی VG/GA می باشد که از نوع غیر بیماری زایلنتوژنیک می باشد و از روده ی بوقملون های سالم جدا شده است این ویروس بیشتردرمجاری روده ای تکثیر می یابد چند روز پس از واکسیناسیون تولید مرغ در هر دوگلهکاهش پیدا کرد این میزان در سالن A برابر با 8 درصد و در سالن B برابر با 4 درصد بود چنین تصور می شود که آلودگی قبلی به مایکوپلاسماو پایین بودن میزان ایمنی باعث این افت شده است در این مورد کیفیت پوسته تخم هیچتغییری نکرد برای حل نمودن مشکل از داروی فومارات هیدروژن تیامولین به میزان 25میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پرنده به مدت 2 روز استفاده شد 7 روز پس ازدرمان گله به آن پاسخ مثبت داد و ظرف چند روز تولید به حالت اولیه برگشت .

از آزمایش فوق نتایج زیر بدست می آید :
1 - تعیین وضعیت ایمنی گله قبل از واکسیناسیون امری ضروری است .
2 - هیچ گاه نباید از واکسن زنده و کشته همزمان استفاده نمود .
3 - چنانچه گله مشکوک به آلودگی مایکوپلاسما است درهنگام استفاده از واکسن های زندهحتما باید با استفاده از یک آنتی بیوتیک مناسب گله را علیه مایکوپلاسما ایمن کنیم
4 - سویه VG/GA به نظر می رسد نسبتبه لاسوتاواکنش های منفی کمتری ایجاد کند