1- خصوصیات عمومی بلدرچین
بلدرچین پرنده ای کوچک جثه از راسته ماکیان است. بلدرچین دارای نژادهای مختلف نظیر ژاپنی، باب وایت، طلایی، سفید انگلیسی و نظایر آن است. در طبیعت این پرنده از دانه ها و نیز حشرات و دیگر جنبندگان کوچک تغذیه می کند. برخی از گونه های بلدرچین نظیر بلدرچین ژاپنی و معمولی پرندگانی مهاجرند و توانایی پرواز در مسافت های طولانی را دارند. اندازه بدن این پرنده به 17 تا 20 سانتی متر می رسد و رنگ آن در نژادهای مختلف از سفید تا قهوه ای متغیر است.
بدن بلدرچین حالت توپی و گرد دارد و دارای پاهای ظریف، گردن و دم کوتاه است. جنس نر معمولا دارای وزن کم تر و جثه کوچک تری نسبت به جنس ماده است. وزن جنس نر در نزادهای مختلف بلدرچین از 120 تا 250گرم و وزن جنس ماده از 140 تا 270 گرم متغیر است. به منظور تشخیص جنس نر و ماده در بلدرچین ژاپنی می توان از رنگ پرهای سینه استفاده کرد. پرهای سینه در بلدرچین نر یک دست قهوه ای و بدون هیچ نقطه سیاه یا لکه رنگی است ولی بلدرچین ماده، در بین پرهای سینه دارای لکه های سیاه می باشد. در ضمن، جثه بلدرچین های نر کوچک تر و به لحاظ ظاهری کمی جذاب تر هستند. روش دیگر تشخیضص جنسیت بلدرچین معاینه کلوآک است. بلدرچین نر دارای یک غده در قسمت بالای کلوآک است که در اثر فشار و تحریک کف سفیدی از ان ترشح می شود و این پدیده در پرنده ماده مشاهده نمی شود. سن بلوغ جنسی در بلدرچین بسیار پایین بودهخ و این موضوع پرورش و تکثیر این پرنده را اقتصادی می کند. طول عمر بلدرچین ها در طبیعت حدود 6 سال است و بلدرچین ماده در حدود 42 روزگی شروع به تخم گذاری کرده و در سن 70 روزگی به اوج تولید می رسد. وزن تخم در بلدرچین در نژادهای مختلف حدود 8 تا 16 گرم است.
رنگ تخم در برخی گونه ها سفید اما در اغلب گونه ها ترکیبی از رنگ قهوه ای و کرم رنگ است که وسعت لکه های قهوه ای رنگ بر دیگر رنگ ها برتری دارد.
2- جوجه کشی طبیعی
بلدرچین ماده خیلی سریع به بلوغ جنسی می رسد و در حدود 42 روزگی شروع به تخم گذاری می کند. بلدرچین دارای دوره تولید مثل نسبتا طولانی است و در فصول بهار و تابستان تخم گذاری می کند. بلدرچین های اهلی در تمام فصول سال اقدام به تولید مثل می نمایند. در طبیعت معمولا یک بلدرچین ماده و یک بلدرچین نر یک جفت را تشکیل داده و پس از جفت گیری اقدام به آشیانه سازی می نمایند.
آشیانه بلدرچین ها در طبیعت بر روی زمین ساخته شده و معمولا در بین علف زارها و یا شیار صخره ها تعبیه می شود. بلدرچین ها نزدیک به 70 درصد تخم ها را در ساعت بعد از ظهر می گذارند. بلدرچین ماده بعد از یک دوره تخم گذاری کرچ شده و بر روی تخم ها می خوابد.
تخم ها معمولا پس از 18 روز به جوجه تبدیل می شوند. صفت کرچی در برخی از نژادهای بلدرچین ژاپنی ضعیف است و به ندرت کرچ می شوند. لذا تکثیر این نژادها در طبیعت با سرعت کمتری همراه است. در طبیعت هر بلدرچین ماده می تواند بر روی حدود 10 عدد تخم بخوابد. به شرط مساعد بودن شرایط محیطی در حدود 75 تا 80 درصد تخم ها به جوجه تبدیل می شود. پرنده ماده در دوران جوجه کشی به خوبی از تخم ها مراقبت کرده و آن ها را هرچند ساعت یک بار در جای خود می چرخاند. اولین جوجه بلدرچین ها در روز 18 پوسته تخم را شکسته و از تخم خارج می شوند، در حالی که مابقی ممکن است یک روز بعد از تخم خارج شوند. جوجه های متولد شده بسیار ضعیف بوده و نیاز به مراقبت مادر دارند. وزن جوجه بلدرچین ها هنگام خروج از تخم حدود 6 تا 7 گرم است.
جوجه ها در بدو تولد دارای رنگ قهوه ای با نوارهای زرد هستند. بلدرچین های ماده در ساعات اولیه خروج جوجه ها از تخم وظیفه خشک کردن آن ها را بر عهده داشته و تا چند ساعت جوجه ها را در زیر بال و پر خود می گیرند. مراقبت از جوجه ها معمولا تا 2 یا سه هفته پس از تولد ادامه می یابد.
3- تشکیل گله مولد به منظور جوجه کشی مصنوعی
اولین و مهم ترین گام در جوجه کشی و تکثیر پرندگان اهلی تشکیل گله مولد برای تولید تخم های نطفه دار است. به طور کلی برای تشکیل گله مولد بلدرچین سه روش زیر پیشنهاد می شود:
روش اول: آن است که افراد با خرید تخم های نطفه دار و انتقال آن ها به دستگاه جوجه کشی به صورت شخصی به تولید جوجه یک روزه اقدام نموده و جوجه ها را تا سن بلوغ پرورش دهند. سپس با در نظر گرفتن سلامت جوجه ها و وضعیت ظاهری آن ها و همچنین ایجاد تناسب بین تعداد پرنده ها، نرها و ماده های مازاد را حذف نموده و گله مولد مورد نیاز خود را تشکیل دهند. هرچند برخی از افراد به دلیل ارزان بودن تخم نطفه دار نسبت به قیمت جوجه یک روزه یا پرنده بالغ، این روش را مقرون به صرفه می دانند، اما خرید تخم نطفه دار برای افراد مبتدی توصیه نمی شود. زیرا فرآیند جوجه کشی و همچنین پرورش جوجه ها تا سن بلوغ نیاز به تجربه و مهارت کافی دلاشته و بسیاری از افراد در این رابطه توفیق چندانی نخواهند داشت. در صورت خرید تخم نطفه دار برای جوجه کشی، باید به اندازه و شکل تخم ها توجه داشت، زیرا جوجه های متولد شده از تخم های سنگین تر، بزرگ تر بوده و از کیفیت مناسب تری برخوردارند. درصد جوجه درآوری تخم های کوچک کم تر بوده و بعد از هچ نیز جوجه های تولید شده از آن ها ضعیف و کوچک هستند.
روش دوم: خرید جوجه های یک روزه ار مراکز جوجه کشی است. در صورت انتخاب این روش، مرحله جوجه کشی تخم های نطفه دار حذف شده و پرورش دهندگان باید جوجه های یک روزه را تا سن بلوغ پرورش داده و در سن بلوغ با حذف پرنده های مازاد گله مولد را تشکیل دهند. هرچند در این روش مشکلات مربوط به جوجه کشی حذف شده است، اما پرورش جوجه بلدرچین ها تا سن بلوغ کار آسانی نیست و نیاز به تجربه کافی دارد.
روش سوم: سومین و شاید مطمئن ترین روش تشکیل گله مولد خرید نیمچه های اماده تخم گذاری از واحدهای پرورشی است. این روش برای افراد مبتدی و برای کسانی که برای اولین بار به تشکیل گله مولد بلدرچین اقدام می کنند، مناسب تر است. هرچند قیمت نیمچه نسبت به جوجه یک روزه و تخم نطفه دار بالاتر است، اما مشکلات و تلفات ناشی از جوجه کشی و یا پرورش جوجه ها در این روش حذف شده و با موفقیت بیشتری همراه است. البته در این روش ممکن است به دلیل تقلب و یا عدم تعهد فروشندگان به رعایت موارد مهم در جوجه کشی و یا دوره پرورش، کیفیت نیمچه های خریداری شده مناسب نباشد. برای حل این مشکل پیشنهاد می شود تا نیمچه ها از مراکز و افرادی خریداری شوند که معتبر باشند. در صورت خرید جوجه یک روزه و یا نیمچه باید تمام پرندگان از نظر شکل ظاهری (شامل اندازه و رنگ) بررسی شوند و پرنده هایی که دارای ناهنجاری هایی در اندام های حرکتی، چشم و یا سایر قسمت ها هستند، حذف شوند. در صورت خرید بلدرچین هایی از یک نژاد مشخص باید به رنگ بدن و مشخصات نژادی آن ها دقت نمود تا گله خریداری شده به طور کامل یک دست باشد.
در انتخاب هریک از روش های سه گانه فوق احتمال انتقال بیماری و آلودگی به مزرعه مقصد وجود دارد. هرچند در صورت خرید تخم نطفه دار و ضدعفونی مناسب تخم ها این احتمال به حداقل می رسد. برای کاهش احتمال انتقال بیماری ها و اطمینان از خرید بلدرچین های سالم توجه به درصد تلفات و نوع بیماری های ثبت شده در گله مبدا ضرورت دارد. در مورد افرادی که دارای گله مولد هستند و می خواهند گله جدید را جایگزین گله قدیمی کنند، بهترین روش آن است که گله جدید از بین جوجه های تولید شده در همان مزرعه انتخاب شوند. به این منظور باید جوجه ها از زمان تولد تا هنگام بلوغ، تحت نظارت قرار گرفته و بهترین پرنده ها برای تشکیل گله مولد انتخاب شوند. در این حالت برای جلوگیری از افزایش ضریب همخونی در گله بهتر است بلدرچین های نر از گله های دیگر خریداری و به پرندگان ماده اضافه شوند. از آن جا که معمولا جوجه های تولید شده در مرحله اول جوجه کشی در هر فصل نسبت به سایرین مقاوم تر و با نشاط تر بوده و تولید تخم آن ها بیشتر است، می توان گله مولد را از بین این گروه از جوجه ها انتخاب کرد.
ماشین جوجه كشی خانگی و صنعتی (نفيس مهر ماسوله)
عوامل شکست در واکسیناسیون