مرغ خانگی
ماکيان يا مُرغ خانگی (Gallus gallus, Gallus gallus domesticus) يکی از ماکيانسانان است. مرغ خانگی نر خروس ناميده میشود.ماکيان پرندهای است از خانوادهٔ قرقاولان (Phasianidae)يا سيخک داران، زيرردهٔ نومرغان، از راستهٔ ماکيانسانان (Galliformes).
گفته میشود که همه نژادهای ماکيان از چهار نوع وحشی زير پديد آمدهاند.
- گالوس-گالوس (مثل مرغ جنگلی قرمز)
- گالوس – لافايتی (مثل مرغ جنگلی سيلان)
- گالوس سونراتی (مثل مرغ جنگلی خاکستری)
- گالوس – واريوس (مثل مرغ جنگلی آبی و سبز)
يافتههای اخير نشان میدهد که اهلی کردن مرغ خانگی، بيش از ۱۰,۰۰۰ سال پيش در ويتنام صورت گرفتهاست. تا پيش از اين باور عمومی بر اين بود که اين کار در هند انجام شدهاست.سپس مرغ اهلی راه خود را از هند به سوی ايران پيدا کرد. پس از آن از قلمرو ليديه که توسط ايرانيان فتح شده بود، در قرن پنجم پيش از ميلاد به يونان راه يافت.مرغ از دوران سلسله هجدهم فراعنه در مصر شناخته شده بوده است؛ طبق گزارش سالانهٔ توتموس سوم، پرندهای که هر روز تخم میگذارد، بعنوان خراج از سرزمين مابين صحرای سينا و سوريه، يعنی بابل، به مصر آورده شدهاست. اما در عهد عتيق هيچ نشانهای از مرغ ديده نمیشود.
تحقيقات ژنتيک حاکی از آن است که نيای مرغ خانگی، خروس جنگلی قرمز و خاکستری(G.sonnerati) است. گرچه نسلی دورگهای که حاصل اين دو نژاد باشد در اکثر مواقع نازا و عقيم میباشد، اما ژن عامل پوست زرد در مرغ در خروس جنگلی قرمز(نزديکترين خويشاوند مرغ) نبوده و به احتمال بسيار زياد اين ژن از گونهٔ خاکستری به ميراث گرفته شدهاست
تعداد
مرغ پرشمارترين و شايع ترين جانور اهلی در جهان میباشد. با جمعيتی بيش از ۲۴ ميليارد در سال ۲۰۰۳، هيچ پرندهای در جهان به اين شماره نمیرسد.
رفتار شناسی
ماکيان همه چيزخوار{(omnivorous→omni(all) + vorous(devoure}است. در محيط آزاد اغلب زمين را برای يافتن دانهها، حشرات و حتی جانوران بزرگتر از قبيل مارمولک و موشهای جوان میخراشد.
مرغ بصورت طبيعی از ۵ تا ۱۱ سال، بسته به نژاد، عمر میکند.در مرغداری تجاری يک جوجه گوشتی تا قبل از کشتار تنها شش هفته زندگی میکند.جوجههای نيمه گوشتی و پرورش يافته در محيط باز تا ۱۴ هفته هم نگهداری میشوند. مرغهای تخمگذار هم تا يک سال حدود ۳۰۰ تخم گذاشته و پس از آن توانايی آنها در تخمگذاری کاهش میيابد و به کشتارگاه فرستاده میشوند تا از آنها در غذای بچه، حيوانات خانگی، پای و غذاهای پرورده استفاده شود بر اساس کتاب رکوردهای گينس، پيرترين مرغ جهان در سن ۱۶ سالگی بر اثر مشکل قلبی مرد.
خروس را میتوان از رنگ تندتر آن نسبت به مرغ و پرهای بلند دم و همچنين پرهای نوک تيز گردن و کمر از مرغ تشخيص داد. با اين حال در برخی نژادها مانند سبرايت مرغ و خروس تفاوت بسيار اندکی دارند. خروس را همچنين میتوان با دقت در بلندی تاج و سيخک (برآمدگی نيزه مانند در پای مرغ) از مرغ باز شناخت. در بعضی نژادها و نژادهای دورگه مرغ و خروس را از رنگ آنها میتوان تميز داد. در مرغ بالغ گوشت بالای سر (تاجcomb/cock's comb) و همچنين زائدهٔ زير حلقوم پرنده (wattleزيرحلقوم) اندکی رشد مینمايد . در اکثر نژادها رشد تاج و زيرحلقوم در خروسها بيشتر از مرغان است. در برخی نژادها هم پرهايی اضافه در ناحيه صورت و غبغب پرنده میرويد که ناشی از يک تغيير ژنتيکی بوده و به آن ريش (beard/muff) گفته میشود.
مرغها توانايی پريدن برای مسافتهای بلند و طولانی را ندارند، اما در نژادهای سبکتر میتوانند که بر روی نرده و يا شاخهها، جايی که بطور طبيعی استراحتگاه آنهاست، بپرند. مرغها معمولا عمل پريدن را برای جستجو و يا اجتناب از خطر انجام میدهند.
مرغها اجتماعی بوده و گلهای زندگی میکنند. مرغها در درون خود يک نوع سلسله مراتب (pecking order) دارند که در آن عدهای از پرندگان در بدست آوردن غذا و محل استراحت برتری دارند. برداشتن مرغ و خروسها از گله سبب اخلال در اين نظم میشود تا دوباره سلسله مراتب جديد برقرار شود. افزودن پرندگان جديد-بويژه پرندگان جوان- به گله معمولا موجب نزاع و ايجاد جراحت میشود.[۱۶]
ماکيانها معمولا تمايل دارند که در جايی تخمگذاری کنند که از قبل در آنجا تخم بوده باشد و تخمهای آشيانههای اطراف را نيز به محل خود انتقال میدهد. گاهی نيز بر سر تخمگذاری در يک محل خاص بسيار لجوج و يکدنده میشوند. بسيار اتفاق میافتد که دو مرغ بر سر جای تخمگذاری با هم درگير شده و حتی اگر محل کوچک باشد بر روی هم تخم میگذارند.
خروسها به منظور اعلام حضور به خروسهای رقيب بانگ (اذان) میزنند. اين عمل میتواند به علت تغييرات محيط هم باشد. مرغها نيز پس از تخمگذاری و يا برای صدازدن جوجههای خود قدقد میکنند.
جوجه کشی
در طبيعت اکثر پرندگان پس از يک دورهٔ تخمگذاری(clutch)، بر روی تخمهای خود خوابيده تا تبديل به جوجه شوند. اغلب مرغهای خانگی هم اين عمل را انجام میدهند که به اين حالت به اصطلاح کرچی گفته میشود.يک مرغدار میتواند با گذاشتن تخم مصنوعی در لانه، مرغ را تشويق به کرچ شدن نمايد و يا بالعکس، با قرار دادن لانه در ارتفاع و توری سيمی کردن کف لانه از کرچی مرغ ممانعت بعمل آورد. مرغ کرچ تخمگذاری را قطع نموده و بر جوجه کشی (incubation) تمرکز میکند (هر دوره clutch معمولا از ۱۲ تخم تشکيل میشود). مرغ کرچ بر سر جای خود و بر روی تخمها میخوابد و در صورت
اطلاعات بيشتر درباره پرورش مرغ خانگي را در ادامه مطلب بخوانيد
![](http://s2.picofile.com/file/7571325264/nafismehr_co_com_flash.gif)
رویکردی جدید در پرورش مرغان مادر
---------------------------------------------------------------------