در امر شناخت یک مرغ یا خروس لاری اصیل همیشه 5 فاکتور به صورت عمده به چشم می اید.

1-فرم سر 

2-فرم گردن

3-رنگ نوک وچشمها

4-فرم ساق پا

5-ارتفاع وقد

فرم سر

فرم ظاهری سر پرنده با تمامی نژاد های مرغ وخروس دیگر متمایز است.فرم تاج به شکلی مخصوص این نژاد است وگونه های 2رگ (پشت اول)به خاطر تغییرات محسوس در این فرم کامأ قابل تشخیص خواهند بود. 

فرم گردن:

نژاد لاری در میان بقیه نژاد ها از گردنی به نسبت طویلتر وقطور تر برخوردار است وهمیشه گردن را رو به بالا و بدون پیچش وچرخش در فرم کلی نگه میدارند

فرم گردن کاملأصاف وکمی رو به جلو

رنگ نوک وچشمها

رنگ نوک وچشمها در این نژاد تقریبأباهم همرنگ هستند وبه خرمایی گرایش دارند.

رنگ چشم ونوک در نژاد اصیل تقریبأ هم رنگ است

فرم ساق پا

ساق پاها نیز در این گونه نسبت به بقیه نژاد ها کشیده تر،دارای فلسهایی درشت تر وخار پایی کشیده تر هستند.فلسها باید دارای نظم وهماهنگی وفاقد افتادگی وبر امدگی باشند.ساق پا نباید هیچ لرزشی داشته باشد.فرم خار پشت پا در خروسها دارای سری تیز وفرمی یکدست وکشیده است.ضمنأ تمامی پنجه ها کاملأ صاف و ناخنها مانند بقیه نژاد ها دارای فرم مخصوص ماکیان است.

ارتفاع وقد

مهمترین تمایز این نژاد با دیگرنژاد ها در قد پرنده است.در نژاد های اصیل قد خروس حداقل80وقدمرغ حد اقل75 سانتی متر است .

اصول کار دستگاه جوجه کشی روش کنترل دما،رطوبت،چرخش و تهویه

دستگاه جوجه کشی چیست وچگونه کار می کند؟

تاریخچه جوجه کشی برمیگردد به سال ۴۰۰ قبل از میلاد که توسط ارسطو ثبت شده. در زمان یونان قدیم زنان برای گرم نگه داشتن تخم مرغ‌ها آن‌ها را زیر سینه‌های خود می‌گذاشتند تا تخم‌ها را تبدیل به جوجه کنند.

تا سال ۱۷۴۹ از روش‌های مختلفی برای جوجه کشی مصنوعی استفاده می‌شد نهایتا در پاریس فرانسه اولین ماشین جوجه کشی توسط رمور اختراع شد؛ و اولین ماشین تجاری در سال ۱۸۸۱ توسط هرسون اختراع گردید و از آن زمان تا کنون از تکنولوژهای بسیاری در این صنعت استفاده شده

ماشین جوجه کشی چیست و چه کاری رو انجام می‌دهد؟

ماشین جوجه کشی در واقع شرایط مرغ کرچ رو شبیه سازی می‌کند به زبان ساده ماشین جوجه کشی همان کاری را انجام می‌دهد که مرغ کرچ برای تخم‌های نطفه دار انجام می‌دهد یعنی این ۴ اصل را کنترول می‌کند.

الف- حرارت   ب- رطوبت   پ- چرخش   ت- تهویه

الف- درجه حرارت میزان متابولیسم جنین و درنتیجه میزان رشد و تکامل جنین را تعیین می‌کند.

ب‌-    درصدی از رطوبت مانع تبخیر آب داخل تخم‌ها در طول دوره جوجه کشی می‌شود.

پ- چرخش منظم تخم‌ها مانع چسبیدن جنین به پوسته غشاء و همچنین باعث تبادل منظم حرارت بین تمامی قسمت‌ تخم‌ها می شود.

ت‌-    هوای تازه و تهویه باعث  اکسیژن رسانی به جنین و همچنین باعث خروج گاز کربنیک می شود.

ماشین جوجه کشی چگونه تخم‌ها را گرم نگه می‌دارد؟

روش‌های متعددی برای تنظیم درجه حرارت و تامین آن وجود دارد که ما در اینجا به چند روش متداول و رایجی اشاره خواهیم کرد.

ساده‌ترین روش برای تامین حرارت توسط لامپ‌های حبابی هست که روش متداول و مقرون به صرفه ای به نظر می‌رسد (مقرون به صرفه بودن به دلیل قیمت پایین، هزینه راه اندازی پایین و مصرف برق پایین آن می‌باشد)

اما استفاده از لامپ هم مشکلات خاص خودش را دارد از جمله عمده‌ترین مشکل لامپ‌های حبابی خرابی آن در قطعو وصل‌های مکرر و تاثیر رطوبت داخل دستگاه به عمر آن می‌باشد، اما هنوز هم روشی مقرون به صرفه و ساده برای ساخت ماشین جوجه کشی می‌باشد.

از لامپ‌های حبابی که بگذریم به تنوع المنت های موجود در بازار بر می‌خوریم که واقعا انتخاب یک المنت با اندازه و توان مناسب برای ماشین جوجه کشی کاری بسیار طاقت فرسا و نیاز به اطلاعات فنی کافی در این زمینه می‌باشد.

اما از طرفی هم استفاده از المنت مناسب کیفیت دستگاه جوجه کشی را تا حد زیادی می‌تواند تضمین کند معمولا المنت ها به ندرت خراب می‌شوند و همچنین دیگه نور و روشنایی در کار نیست که شبها با روشن و خاموش شدنش از خواب بیدارتان بکند! تنها مشکلی که اکثر المنت ها ایجاد می‌کند نگه داشتن حرارت و انتشار آن در محیط بعد از خاموش شدنشان می‌باشد که موجب بالا رفتن حرارت از حد تنظیم شده می‌شود و برای رفع این مشکل نیاز به وسیله جانبی هست که دیمر نام دارد، از دیمر جهت کنترول شدت حرارت المنتها استفاده می‌شود و با قرار دادن یک دیمر بین راه المنت این مشکل هم رفع می‌شود.

و اما از روش‌های منسوخ شده برای تامین حرارت می‌توان به گرم کردن تخم‌ها توسط حرارت بدن، ذغال، سوخت‌های فسیلی و شمع اشاره کرد.

تا اینجا منابع تامین حرارت را شرح دادیم اما تنها منبع حرارتی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و با وصل مستقیم هر گونه منبع حرارتی به پریز برق پخته شدن تخم‌ها را تضمین می‌کنیم!

راه حل‌های متعددی برای جلو گیری از نپختن تخم‌ها وتبدیل آنها به جوجه وجود دارد که به شرح آن‌ها می‌پردازیم

ساده‌ترین روش استفاده از ترموستات‌ها می‌باشد که انواع مختلف آن در بازار ایران موجود هست از جمله آن‌ها می‌توان به ترموستات‌های دیجیتال اشاره کرد که قابل اطمینان هستند و فقط با یک بار تنظیم مقدار حرارت مورد نظرتان وارد حافظه آن می‌شود و عوامل محیطی هیچ تاثیری در روند کاری این نوع ترموستات‌ها ندارد، پس به نظر با وجود این نوع ترموستات‌ها که قیمت مناسبی هم دارند جای بحثی برای سایر کنترول کننده‌ها (ترموستات) وجود ندارد.

همچنین جهت پخش یکنواخت حرارت در تمامی قسمت‌های دستگاه از فن در اندازه‌های مناسب دستگاه استفاده می‌کنند که عمل گردش هوا و تهویه را انجام دهد.

پس جهت تامین و کنترول حرارت در دستگاه‌های جوجه کشی به ۳ اصل مهم نیاز هست ۱- منبع حرارتی ۲- کنترولر حرارت یا ترموستات ۳- فن جهت جابجایی یا گردش هوا

ماشین جوجه کشی چگونه رطوبت لازم برای تخم‌ها را فراهم می‌کند؟

برای تامین رطوبت لازم در ماشین جوجه کشی از روش‌های متعددی استفاده می‌شود که رایج‌ترین آن استفاده از ظرف آب در زیر تخم‌ها یا کف دستگاه می‌باشد که مناسب‌ترین و بهترین روشی هست که در صورت کنترول مقدار رطوبت می‌توان راندمان خوبی را گرفت، شاید عمده‌ترین مشکل این روش عدم کنترول دقیق رطوبت و بررسی مداوم ظرف آب باشد، اما با این وجود روشی راحت و خوبی برای تامین رطوبت می‌باشد.

روش بعدی کنترول اتوماتیک روطوبت می‌باشد، در این روش نیاز به یک کنترولر دقیق رطوبت می‌باشد که مقدار رطوبت را از محیط اندازه گیری کرده و با قطع و وصل کردن دستگاه‌های بخار ساز مقدار رطوبت را تنظیم کند.

نتیجتاً برای کنترول اتوماتیک رطوبت به دو وسیله یا دستگاه مجزا نیاز می‌باشد، ۱-کنترولر رطوبت ۲-دستگاه بخور

انواع کنترولر های رطوبت صنعتی در بازار موجود می‌باشد اما اکثرا در دستگاه‌های جوجه کشی از کنترولر های اختصاصی استفاده می‌شود که توسط شرکت سازنده دستگاه‌ها ساخته واستفاده می‌شوند.

و اما تنوع دستگاه‌های بخور بر دو نوع است، دستگاه بخور گرم این نوع دستگاه‌ها با گرم کردن آب عمل تبخیر را انجام می‌دهند و دستگاه‌های بخور سرد که کارایی خوبی نسبت به نوع اول دارند از ماژول‌های التراسونیک جهت تبدیل آب به قطرات بسیار ریز استفاده می‌کنند و مصرف بسیار پایینی هم دارند.

ماشین جوجه کشی چگونه عمل چرخش تخم‌ها را انجام می‌دهد؟

انواع روش‌هایی برای چرخاندن تخم‌ها وجود دارد یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها چرخاندن با دست می‌باشد که هر چند ساعت یک بار مجبور بودن تخم‌ها را با دست بچرخانند اما ماشین‌های جوجه کشی امروزی این کار را به صورت اتوماتیک توسط موتور گیربکس و جک‌های بادی قدرتمند انجام می‌دهند و نیازی به حضور مداوم کاربر و بازو بسته کردن درب دستگاه نیست.

متداول‌ترین روش برای چرخاندن تخم‌ها به صورت راکری و بعد از آن روش غلطکی می‌باشد

در تصویر زیر می‌توانید هر دو روش را مشاهده کنید.

روش راکری صنعتی‌ترین روش برای جوجه کشی می‌باشد دلیلش هم جا گرفتن تخم‌های بیشتر در فضای کمتر است اما روش غلطکی بیشتر در دستگاه‌های دست ساز به دلیل سادگی در ساخت و دستگاه‌های مخصوص جوجه کشی غاز استفاده می‌شود.

ماشین جوجه کشی چگونه به تخم‌ها اکسیژن می‌رساند و عمل تهویه را انجام می‌دهد؟

امروزه برای تهویه دستگاه و اکسیژن رسانی به جنین از تکنولوژی های نوین کامپیوتری استفاده می‌شود که مقدار اکسیژن و کربونیک توسط سنسور های گرانقیمت اندازه گیری شده و پس از پردازش داده‌ها عمل تهویه و اکسیژن رسانی را انجام می‌دهد.

اما رایج‌ترین و ساده‌ترین روش برای تهویه و اکسیژن رسانی به جنین تعبیه سوراخ روی بدنه دستگاه هست که با توجه به جهت گردش هوا داخل دستگاه تعبیه می‌گردد تا از طرفی هوای تازه را وارد دستگاه شده و از طرفی دیگر گاز کربنیک تولید شده توسط جنین را از دستگاه خارج کند.

اندازه و تعداد سوراخ‌ها بستگی به اندازه محفظه و ظرفیت دستگاه دارد.

بدنه یا جعبه دستگاه جوجه کشی از چه چیزی ساخته می‌شود؟

بدنه دستگاه جوجه کشی را می‌توان از هر چیزی ساخت اما باید نکاتی را جهت بهره وری بیشتر در نظر گرفت، مثلا عایق حرارتی جهت جلوگیری از اتلاف انرژی، مقاومت در برابر آب و رطوبت و اینکه بدنه بهتر هست از جنسی تهیه شده باشد که در مقابل رشد باکتری مقاومت ایجاد کند یا آنتی باکتریال باشد.

در ایران معمولا جنس بدنه دستگاه‌ها از ورق‌های فلزی آبدیده (گالوانیزه) ساخته می‌شود. این نوع بدنه‌ها مقاومت بیشتری دارند ولی در طولانی مدت دچار زنگ زدگی می‌شوند؛ و همچنین لایه وسطی آن‌ها که از فوم فشرده پر شده مکان مناسبی برای رشد باکتری را ایجاد می‌کند و این امر موجب افت راندمان دستگاه می‌شود.

یکی از بدنه‌های مناسب ورق‌های ۱۶ میل از جنس پی وی سی فشرده می‌باشد این ورق‌ها آنتی باکتریال بوده و عایق مناسبی در برابر اتلاف حرارت می‌باشد و کاملا ضد آب و قابلیت شستوشو دارند. مهم‌تر از همه ساخت و مونتاژ دستگاه با این نوع ورق‌ها بسیار راحت و سریع است؛ و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه

شتر مرغ­ های نر و ماده به طور واضح و مشخصی بعد از ۱۲ماهگی تشخیص داده می ­شوند.

بر خلاف پستانداران در پرنده ها تعیین جنسیت در دوران جوجه کشی و یا در دستگاه جوجه کشی امکان پذیر نبوده و این عمل بعد از بیرون  آمدن جوجه ها از تخم و پس از گذشت مدت زمان مشخصی برای هر پرنده معین می شود.

تعیین جنسیت جوجه شترمرغ ها قبل از ۳ ماهگی

پرهای سیاه بر روی بدن مشخصه پرندگان نر می ­باشد اما اغلب لازم است تا جوجه ­ها در سن ۳ ماهگی یا سنین پایین تر تعیین جنسیت شوند، زیرا گاهی اوقات که قصد فروش پرندگان را داشته باشیم تعیین جنسیت آن­ ها لازم می ­باشد. تعیین جنسیت با استفاده از روش­ های ژنتیکی و توسط آزمایش دی.ان.ای امکان پذیر است اما روش پر هزینه ­ای است و برای پرندگانی که به قصد فروش به عنوان پرندگان پرواری استفاده می­ شوند توجیه اقتصادی ندارد. مشخصه­ های ظاهری در شترمرغ­ ها برای تشخیص جنسیت آن­ ها کم است، بدین دلیل از روش شناسایی کروموزوم­ های جنسی (که در تعیین جنسیت دیگر پرندگان معمول نیست) استفاده می­ گردد.

تعیین جنسیت از طریق آزمایش فیزیکی

نعیین جنسیت از طریق آزمایش فیزیکی، نیاز به لمس آلت تناسلی در پرنده دارد. جوجه­ های شترمرغ را می­توان در ۱۴-۷ روزگی با استفاده از آزمایش کلوآک تعیین جنسیت کرد.جوجه شترمرغ فالوس به طرف بیرون کلوآک و در بخش شکمی قرار دارد که با ایجاد فشار ملایمی در سمت جانبی کلوآک برگردانده می­ شود. هنگامی که فالوس از کلوآک بیرون می ­آید می ­توان آن را به آرامی مورد بررسی قرار داد. فالوس پرنده نر نسبتاً بلند (۴-۳ میلی متر) است و بعضی اوقات بر اثر مالش سفت و محکم می ­شود، در حالی که فالوس پرنده ماده در هنگام لمس کردن نسبتاً کوچک (۳-۲ میلی متر) و نرم به نظر می­آید. تعیین جنسیت جوجه­ ها نیاز به تمرین بر روی گروه پرندگان دیگری دارد. این پیشنهاد برای این داده می­ شود که تفاوت­ های میان جنس­ ها مشاهده شود. زمانی که سعی می­ کنیم کلوآک را به بیرون برگردانیم لازم است تا احتیاط زیادی صورت گیرد که خصوصاً در پرندگان خیلی جوان این موضوع اهمیت بسزایی دارد. حتی کسانی که در این زمینه تخصص زیادی دارند با دقت ۹۵ درصد می­ توانند پرندگان را تعیین جنسیت کنند.

اگر در تعیین جنسیت پرنده­ ای دچار شک و سردرگمی شدیم، آزمایش مجدد باید در سن ۱۰-۸ هفتگی تکرار شود. این پرندگان بزرگ تر باید توسط شخصی که دست ­هایش را در بین پاهای پرنده قرار می ­دهد مهار شوند و در این حالت شخص دیگر که قصد تعیین جنسیت را دارد انگشتی را که با ژل نفت خام روغنی کرده از میان مخرج پرنده به داخل پروکتودئوم وارد می­ کند و به دقت در اطراف گوشه پروکتودئوم در موقعیت “ساعت ۷” می­چرخاند، تا زمانی که فالوس مشخص شود. با لمس کردن فالوس پرنده نر شکل غضروفی به خود می ­گیرد اما فالوس ماده هیچ عکس العملی نشان نمی ­دهد و سفت نمی­ شود. بنابراین با خارج کردن آلت تناسلی حیوان به بیرون از مخرج می­ توان پرنده را از طریق فالوس تعیین جنسیت کرد.

در طی مدت جوجه کشی تخم مرغ در محیط گرم دستگاه جوجه کشی مقدار زیادی از رطوبت خود را از دست می دهد. اگر جبران این رطوبت از دست رفته نشود سبب تلفات در جنین می گردد. افزایش و یا کاهش رطوبت هر دو در نتیجه جوجه کشی اثر می گذارد و ان را کاهش می دهد.

رطوبت مورد نیاز دستگاه جوجه کشی

در طی مدت جوجه کشی تخم مرغ در محیط گرم دستگاه جوجه کشی مقدار زیادی از رطوبت خود را از دست می دهد. اگر جبران این رطوبت از دست رفته نشود سبب تلفات در جنین می گردد. افزایش و یا کاهش رطوبت هر دو در نتیجه جوجه کشی اثر می گذارد و ان را کاهش می دهد.

با پیشرفت جوجه کشی اطاقک هوایی وسعت بیشتری می یابد در روز 19 وسعت اطاقک بسیار زیاد می شود و نوک جنین در آن قرار می گیرد و بدین وسیله عمل تنفس صورت می گیرد.

اگر تبخیر تخم مرغ زیاد تر از حد معمول باشد نوک جنین زودتر از روز 19 به اطاقک هوایی می رسد بالعکس اگر تبخیر کم باشد در روز 19 نوک جنین به اطاقک هوایی نمی رسد و جنین قادر به تنفس نیست، در هر دو صورت ممکن است به زندگی جنین لطمه وارد آید.

در طی مدت جوجه کشی تقریباً در حدود 12 درصد از وزن تخم مرغ در اثر تبخیر کاهش می یابد. طبق آزمایشی که در ایستگاه تحقیقاتی ورجینیا آمریکا در روش جوجه کشی طبیعی انجام گرفته نشان داده شده است که در 5 روز اول 17/4 درصد در شش روز بعد 35/6 درصد و شش روز بعدی 98/6 درصد و به طور مجموع 5/17 درصد از وزن تخم مرغ در اثر تبخیر در مدت جوجه کشی کاهش یافته است.

در داخل دستگاه جوجه کشی مقدار تبخیر تخم مرغ بستگی به رطوبت محیط اطراف تخم مرغ دارد.

مقدار رطوبت داخل ماشین اغلب بستگی به مقدار حرارت داخلی دارد. طبق محاسبه ای که در آمریکا صورت گرفته است. در حرارت 5/21 درجه سانتی گراد میزان رطوبت ماشین 135/1 پوند بخار آب در 100 پای مکعب بوده است. در صورتی که درجه حرارت حدود 38 درجه برسد این مقدار رطوبت به 8/2 می رسد.

هوایی که در حرارت 38 درجه سانتی گراد 71/1 پوند بخار آب در 100 پای مکعب داشته باشد نسبت رطوبت آن 60 درصد است و چنین رطوبتی برای جوجه کشی مناسب است.

مقدار رطوبت ماشین را می توان با رطوبت سنج کنترل نمود. رطوبت نسبی عبارت است از درجه رطوبتی که نسبت به رطوبت اشباع در هوا وجود دارد.

می دانیم هوا رطوبت را به خود می گیرد. وقتی که در هوا رطوبت خیلی زیاد باشد به حد اشباع می رسد و تبدیل به آب می شود در این صورت رطوبت به 100 درصد رسیده و یا به عبارت دیگر هوا از نظر رطوبت اشباع می شود. رطوبت 60تا 70 درصد عبارت است از 60 تا 70 درصد رطوبت اشباع.

درجه رطوبت هوا بستگی به درجه حرارت دارد. معمولاً در حرارت بالا هوا رطوبت بیشتری به خود می گیرد.

طبق تحقیقاتی که در دانشگاه کورنل آمریکا صورت گرفته است بهترین درجه رطوبت برای جوجه کشی رطوبت 60 درصد است.

رطوبت در دستگاه های جوجه کشی به چگونگی تهویه بستگی دارد. تهویه زیاد سبب کم شدن رطوبت می گردد.

سرعت و کندی رشد جنین تحت تاثیر شدید مقدار رطوبت است رطوبت زیاد سبب می شود که جنین 24 ساعت زودتر از حد معمول از تخم مرغ خارج شود. جوجه هایی که در تحت شرایط رطوبتی بالاتر و یا پایین تر از حد مورد لزوم در آمده اند اغلب کوچکتر از اندازه معمولی هستند.

در ماشین های جوجه کشی ساده با ریختن آب در طشتک های کف ماشین رطوبت لازم تامین می شود. در ماشین های بزرگ این امر به طور خودکار انجام می گیرد. چنانچه حرارت بتوان در حد لازم نگاه داشت و تهویه را کنترل نمود رطوبت در تمام مدت 21 روز جوجه کشی ثابت خواهد ماند.

رطوبت از نظر بهداشتی نیز مهم است زیرا یک عامل بسیار مهم از نظر کنترل بیماری پولوروم است.

اگر در طی مرحله جوجه کشی رطوبت ماشین بالا باشد از سرعت انتشار این بیماری جلوگیری می شود. همچنین وقتی که رطوبت ماشین بالا باشد ضد عفونی کردن ماشین به وسیله بخار فرمل بهتر صورت می گیرد. میزان رطوبت در روز های اول و روز های آخر جوجه کشی یکسان نیست.

معمولاً در 17 روز اول رطوبت 60 درصد کافی است ولی در روز های آخر باید رطوبت را افزایش داد و به 70 درصد رساند. در ماشین های بزرگ که هچر و انکوباتور از هم جدا هستند این افزایش رطوبت به خودب خود انجام می گیرد ولی در ماشین های کوچک و ساده که فاقد هچر هستند می توان در روزهای آخر به وسیله پاشیدن آبجوش و تولید بخار اضافی میزان رطوبت را بالا برد.

علاوه بر رطوبت سنج به وسیله اندازه گیری اطاقک هوایی و میزان کاهش وزن تخم مرغ می توان رطوبت ماشین جوجه کشی را کنترل کرد.

طبق آزمایشات دکتر بووه انشیتاین در اسرائیل اگر در حرارت و رطوبت ماشین کاملاً مناسب باشد عمق اطاقک هوایی در سه روز اول 2-5 میلیمتر در روز هشتم 5-6 میلیمتر و در روز پانزدهم 9-13 میلیمتر و در روز 18 بیشتر از 13 میلیمتر باید باشد. از نظر وزن در شرایط مناسب تخم مرغ به طور متوسط در هر هفته در حدود 4-5 درصد وزن خود را از دست می دهد.

اگر کاهش وزن و یا وسعت اطاقک هوایی بیشتر و یا کمتر از مقدار ذکر شده باشد دلیل این است که ماشین از نظر رطوبت در وضعیت مناسبی نبوده است.

امروزه واکسیناسیون به عنوان یکی از راهکارهای اصلی مقابله با بیماریها در صنعت طیور جهت پیشگیری از بیماریهای عفونی در اغلب کشورهای جهان مطرح است از جمله مهمترین مباحث در این مورد عدم کارایی واکسن ها  در برابر بیماریها می باشد که اصطلاحا به عنوان  ( شکست واکسیناسینون ) از آن یاد می شود .

نکات اصلی:

در هنگام ابتلای گله به بیماری های عفونی از جمله عفونتهای مایکوپلاسمایی به ویژه جوجه های( ام جی  + و ام اس +) از اسپری واکسن باید خودداری نمود زیرا باعث تشدید بیماری خواهد شد.

همچنین در مواردی که گله با بیماری های ویروسی مختلف در گیر می باشد از واکسیناسیون گله تا زمان بهبودی  کامل طیور بایستی خودداری نمود زیرا بنا به دلایل زیر دچار شکست واکسیناسیون و افزایش تلفات  خواهیم شد :

۱:عدم کارایی مناسب سیستم ایمنی طیور برای ایجاد انتی بادی لازم

۲: احتمال افزایش حدت سویه واکسن

۳: احتمال بیماریزایی توسط همان واکسن

۴:واکسن می تواند عامل استرس زا و تشدید بیماری شود .

عوامل تضعیف سیستم ایمنی طیور که باعث عدم پاسخ لازم جهت ایمنی زایی  واکسن در برابر بیماری به شرح زیر میباشد :

عوامل عفونی :

شامل بیماریهاییمانند گامبورو- ویروس کم خونی جوجه ها –مارک – رئوویروس ها – ادنوویروس ها و رونوویروس ها

مایکوتوکسین ها :

شامل آفلاتوکسین – اکراتوکسین – تریکوتسن که در مواد غذایی کپک زده عمدتا به صورت خوراکی و یا از بستر و محیط وارد بدن طیور می شود .

استرس ها :

استرس پاسخ غیر اختصاصی بدن نسبت به تحریکات محیطی می باشد . این عوامل شامل شرایط  نامناسب نگهداری – حمل ونقل – استرس های گرمایی – تغذیه ای – واکسیناسیون – دارویی – تغییرات نور – تهویه نا مناسب – ازدحام جمعیت –و عوامل ایجاد  ترس و…می باشد و معمولا برای کاهش استرس از ویتامین ها و الکترولیت ها استفاده می شود .

تغذیه نا مناسب :

به طور کلی کمبود مواد غذایی کم مصرف بیشتر از مواد پر مصرف موجب تضعیف سیستم ایمنی جاندار می شود از جمله کمبود ها ویتامین های  آ – ای – سی و اسید های آمینه همچون متیونین – لیزین – اسید لینولئیک و مواد معدنی مانند  آهن – سلنیم – روی و…می باشد .

لذا توصیه میشود قبل از واکسیناسیون میزان متیونین و لیزین وبعد از آن الکترولیت ها در اختیار طیور قرار گیرد .

وجود پادتن های مادری:

جوجه ها نوعی ایمنی مادری بنام ایمنوگلوبولین جی دریافت می کنند که عیار آن تا ۳ روز اول در جوجه های گوشتی باقی می ماند و تا ۳ هفتگی به مرور کاهش می یابد واز بین میرود به همین دلیل توصیه میشود تا ایمنی مادری فعال است از انجام واکسیناسیون به خصوص در مورد گامبورو خودداری گردد و لذا انجام آزمایش الایزا در حدود ۲ هفتگی برای تعیین روز واکیسنایسون توصیه می گردد .

تفاوت سویه های محیطی و سویه های واکسن :

به طور کلی تصمیم گیری در انتخاب نوع واکسن برای نوع خاص بیماری بر اساس حدت و شرایط همه گیری بیماری  در منطقه و همچنین سلامت گله انجام میشود .

در مناطقی که بیماری از نوع حاد شایع باشد تجویز واکسن های معمولی ؛ ایمنی لازم را در برابر بیماری ایجاد نمی کند وباید از واکسن های قویتر استفاده نمود ولی در مواقعی که بیماری از نوع فوق حاد می باشد و شرایط مدیریت و تغذیه نیز ضعیف باشد از هیچ نوع واکسنی نمی توان ایمنی زایی انتظار داشت  . اخیرا اینگونه به نظر می رسد در مقایسه  ایمنی ذاتی حاصل از تغذیه ونژاد و مدیریت پرورش عملکرد بهتری نسبت به ایمنی حاصل ازواکسیناسیون به تنهایی در مقابل بیماریهای فوق حاد ویروسی داشته  است .

محاسبه میزان آب مصرفی مورد نیاز برای روش خوراکی :

۲/۱ *سن گله به روز * جمعیت گله =آب مصرفی

۱۰۰۰

نکاتی که در هنگام واکسیناسیون باید رعایت شود :

–  استفاده از واکسن های شرکتهای معتبر

ثبت مشخصات و شماره سریال واکسن و تاریخ تولید و انقضاء

– حمل واکسن با فلاسکهای مخصوص حاوی یخ

عدم برخورد نور افتاب به شیشه واکسن

استفاده از یخچال مناسب

–  محاسبه دز مصرفی و آب مورد نیاز

–  تشنه ماندن طیور۲-۴ ساعت قبل از واکسیناسیون خوراکی

–  استفاده از آب خنک حاوی شیر خشک بدون چربی برای حفظ کیفیت واکسن و کلر زدایی آب (علت اصلی ۵۰% شکست واکسیناسیون )

– عدم استفاده از واکسن های خوراکی زنده به طور همزمان

–  استفاده از ظروف پلاستیکی

– بالا بردن دمای سالن( ۲تا ۳ درجه)

استفاده از اکیپ مجرب با لباس یکبار مصرف برای تزریقات و قطره چشمی

– لازم است ظروف محتوی واکسن تزریقی قبل از مصرف در دمای ۲۰ درجه گرم شده پس تکان دادن مصرف شود

–  معدوم سازی بهداشتی ظروف واکسن پس از مصرف