پرورش کبوتر گوشتی، سرمایه گذاری مناسب

شناختن جنس کبوترها

در مراحل اولیه بسیار مشکل است، ولی باید گفت که جنس ماده از لحاظ جثه کوچکتر و ظریف تر است و این اختلاف در اطراف سر و گردن پرنده مشخص تر می باشد. و اما جنس نر فطرتا قلدر بوده و خرامیان زیبا و صدایی رساتر دارد. مخصوصا هنگام جفت گیری دم خود را به نحو زیبایی به زمین می کشد.

نکته مهمی که باید به آن اشاره این است که برای جفت گیری باید از پرندگان تازه بالغ و جوان استفاده نمود. بعد از جدا کردن جوجه ها از آشیانه (بعد از مدت 25 الی 30 روز) باید تعدادی از آنها را جهت تولید مثل و جایگزین به جای کبوترهای مسن سکلسیون یا انتخاب نمود که این امر مستلزم داشتن اطلاعات دقیق در مورد والدین است. یعنی شناخت کیفیت تولید (بزرگی، جثه و وزن) و همچنین زمان تخم گذاری والده ماده بدین معنی که مدت زمان تخم گذاری بعد از بزرگ شدن جوجه ها چه مدت طول می کشد.

بعضی از کبوترها (ایده آل) زمانی که هنوز جوجه ها به اندازه ای بزرگ نشده اند که بتوان آنها را از آشیانه خارج نمود، تخم می گذارند. ولی برخی دیگر مدتی پس از خارج شدن جوجه ها از آشیانه عمل جفت گیری و تخم گذاشتن مجدد را انجام می دهند که نباید از جوجه های این قبیل کبوترها جهت تولید مثل استفاده نمود.

بعد از انتخاب جوجه هایی که کیفیت و مرغوبیت والدین شان مشخص شد نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، شناسایی جوجه های حاصل از یک پدر و مادر در جمعیت است زیرا جفت کردن جوجه های فوق که خواهر و بردار هستند موجب عوارض همخونی شده و کیفیت تولید را پایین می آورد.

برای جلوگیری از این امر وقتی که جوجه ها هنوز خیلی کوچک هستند باید حلقه ی آلومینیومی یا پلاستیکی که شماره ی مشخص به روی آن حک شده است (حلقه آلومینیمی یا پلاستیکی به دلیل اینکه زنگ نزند و شماره ی حک شده محو نشود) به پایشان داخل نمود یعنی در پای برادر و خواهر شماره ی حلقه باید واحد باشد.

به عنوان مثال: شماره ی برادر 31، شماره ی خواهر 31، شماره برادر 2، شماره ی خواهر 2 باشد. اصولا جوجه هایی که از تخم خارج می شوند یکی نر و دیگری ماده است ولی ندرتا در بعضی موارد هر دو جوجه نر و یا ماده می شود.

بعد از انجام اعمال مذکور باید جوجه هایی را که مورد انتخاب قرار گرفته و علامت گذاری شده اند از آشیان خارج و در قسمت های مخصوص به مدت 2 تا 3 ماه یعنی تا زمانی که ماده ها و نرها از همدیگر شناسایی شوند که این امر نیز مستلزم آشنایی با خصوصیات و حرکات و حق صدای آنهاست نگهداری نمود.

پس از شناسایی نر و ماده ها در بین جمعیت انتخاب شده باید آنها را از یکدیگر جدا کرد، یعنی نرها و ماده ها در قفس های جداگانه نگهداری شوند و در موقع لزوم و پس از اینکه به سن 5 تا 7- ماهگی رسیدند آنها با توجه به اطالعات موجود و شماره حلقه پایشان (عدم برادر و خواهر بودن) در آشیانه های مخصوص تولید مثل یا جفت گاه، جفت کرد.

لاله و آشیانه کبوتر

لانه ای که ابعادش دو متر و نیم در سه متر باشد، به خوبی می تواند 20 تا 25 جفت کبوتر را در خود جای دهد و یک لانه سه و نیم در سه متر برای نگهداری پنجاه جفت به خوبی کفایت می کند. هر جفت کبوتر به یک آشیانه دوقلو و به هم چسبیده احتیاج دارند که موقع داشتن جوجه ی رسیده اگر ماده مجددا تخم گذاری کند از لانه مجاور استفاده نماید.

یک آشیانه مجهز و لوازم آن باید تمیز بوده و از شیشک ها و کرم های انگلی و کنه و غیره عاری و پاک باشد و مقدار مناسبی کاه و کلشن و ساقه های نازک و سبک تنباکو نیز برای این منظور بهترین عامل است و هیچ وقت نباید این مواد از دسترس کبوترانی که جفت گیری می کنند خارج شود.

ظروف غذا و دانخوری باید حتی الامکان بزرگ و همسطح بوده و پرنده بتواند از هر دو طرف قادر به خوردن باشد و ممکن است از ظروف غذاخوری طولانی و همگانی استفاده شود.

از آن جایی که کبوتر یکی از پرندگانی است که به آب بازی و شستشوی خود در آن علاقه مند است باید ظروف آبخوری سرپوشیده و طوری تعبیه شوند که پرنده نتواند وارد آن شود و آلودگی آن را موجب گردد زیرا نوشیدن آب آلوده سلامتی پرندگان را به خطر می اندازد.

پس از جایگزین شدن هر جفت در آشیانه چند روز بعد حدود 7 تا 10 روز (که در زوج های جوان این مدت کمی بیشتر است) ماده اولین تخم و بعد از 16 تا 48 ساعت بعد دویمن تخم را می گذارد که پس از این جفت های مزبور به صورت نوبتی و شیفتی و با همکاری یکدیگر به مدت 17 تا 20 روز با توجه به شرایط محیطی روی تخم ها می خوابند و پس از طی این مدت زمان جوجه سر از تخم بیرون می آورند.

تغذیه ی جوجه ها

قبل از به دنیا آمده جوجه ها، جیره ی غذایی والدین مخلوطی از گندم و جو ارزن درشت و همچنین مخلوط های ساییده شده مرکب از مواد معدنی و مولتی وتیامین بوده همچنین باید ظرف های محتوی شن و سنگریزه و نم در کنار ظروف دان آنها قرار داد.

شن سنگریزه های داخل سنگدان را جهت ساییدن مواد غذایی تامین می کند و نمک علاوه بر تامین سدیم و کلر مورد نیاز سبب اشتها و تا حدی موجب ضدعفونی چینه دان پرنده می شود. بعد از به دنیا آمدن جوجه ها اگر هدف پرورش آنها جهت استفاده از گوشت آنها باشد باید به جیره غذایی والدین دان هایی که جهت پرورش مرغ های گوشتی مورد استفاده قرار می گیرد اضافه نمود. به عنوان مثال می توان به منظور پرورش جوجه ها از خوراک پیش دان مرغ گوشتی استفاده نمود.

غذای کبوتران باید در جای خشک و محفوظ نجگهداری شود زیرا نم کشیدن باعث فساد شده و اثرات سویی در آنها یا جوجه هایشان باقی می گذارد.

مدفوع کبوتران آبکی است و برای جلوگیری از خیس و مرطوب بودن کف لانه و بخصوص آشیانه که جوجه ها در آن جای دارند باید از پوشال چوب استفاده نمود.

پدر و مادر جوجه ها پس از خوردن دان با علاقه خاصی به سوی آشیانه رفته و به آنان غذا می دهند. به محض خروج جوجه ها از تخم پس از 24 تا 48 ساعت یک نوع مایع شیری و متمایل به زرد در معده والدین تولید شده و آنها به وسیله ی منقار خود این ماده ی شیرمانند را به جوجه های خود می دهند که این امر به مدت 3 تا 4 روز ادامه می یابد.

جوجه ها منقار نازک خود را در دهان والدین فرو برده و آنگاه مایع شیری رنگ مثل شیر که از پستان خارج می شود از داخل گلوی والدین بیرون آمده و به داخل منقار نوزاد هدایت می شود و جوجه با کمال اشتیاق و ولع این ماده ی شیری رنگ را فرو می برد.

بعد از گذشت چند روز ماده فوق جای خود را به قطعات بسیار ریز دان که با آب مخلوط شده است می دهد که در واقع غذای خورده شده توسط والدین در این حالت پس از خرد و ریز شدن در معده و در حالتی که تقریبا قابل جذب است وارد چینه دان جوجه ها می گردد.

با گذشت زمان خرد شدن مواد غذایی خورده شده توسط والدین کاهش یافته و به عبارت دیگر غذا پس از مرطوب شدن در چینه دان وارددهان جوجه ها می شود. از این مرحله به بعد جوجه ها کم کم آمادنی آن را می یابند که از ظروف دانخوری دانه برچینند در این حالت جوجه ها را می توان از آشیانه جدا نمود که از عمرشان حدود 30 تا 40 روز گذشته است که این امر با توجه به نژاد و وزن جوجه ها متغیر خواهد بود.

همان طور که ذکر شد می توان جوجه های یک ماهه را که هم از نظر وزن و هم از جهت کیفیت لاشه مناسب هستند مورد مصرف قرار داد و یا جهت پرواربندی و افزایش وزن بیشتر به قفس های ویژه منتقل نمود که در حالت دوم باید به نیاز آنها به انرژی و پروتئین جهت بقا و نگهداری و همچنین نیزا به مواد غذایی جهت تولید گوشت برایشان جیره نوشته شود.

در پایان لازم به توضیح است که پرورش کبوتر گوشتی در ایران برخلاف کشورهایی که به این امر اقدام می کنند یک موضوع تقریبا ناشناخته بوده که باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام گیرد.